“ខ្ញុំស៊ូស្លាប់ខ្លួន ឲ្យតែជាតិរស់”
បទចម្រៀង ឧកញ៉ា សឺន គុយ
ច្រៀងដោយ ថាច់ អ៊ឹមវ៉ានស៊ី
ទំនុកភ្លេង គង់ ប៊ុនឈឿន
ទំនុកច្រៀង ឯកឧត្ដម ថាច់ សេដ្ឋា
អត្ថបទទាក់ទង
ចំណាត់ក្រុម៖ ប្រវត្តិសាស្ត្រ
ខេត្តខ្មែរដែលបារាំងកាត់ឲ្យយួន
ខេត្តខ្មែរដែលបារាំងបានកាត់ឲ្យយួននៅថ្ងៃ៤ មិថុនា ១៩៤៩ ត្រូវបានយួនប្ដូរឈ្មោះជាបន្តបន្ទាប់នៅពេលពួកវាកាន់កាប់ ។ ចាប់ពីឆ្នាំ១៩៥៦មក យួនបានប្ដូរឈ្មោះពីឈ្មោះខ្មែរទៅឈ្មោះយួន ដែលមានបីដំណាក់ ។ ទីមួយនៅឆ្នាំ១៩៥៦ ដល់ ១៩៧៥ ទីពីរ ១៩៧៨ ដល់ ១៩៨៩ និងដូរម្ដងទៀត ជាឈ្មោះដែលប្រើមកដល់សព្វថ្ងៃ ប៉ុន្តែខ្មែរយើងដែលនៅទីនោះនៅតែហៅឈ្មោះខ្មែរដដែល ហើយពួកគាត់នៅតែរក្សាទំនៀមទម្លាប់ប្រពៃណី អក្សរសាស្ត្រ ពុទ្ធសាសនា បើទោះបីជាមានការកៀបសង្កត់ ជិះជាន់បំបិទសិទ្ធិយ៉ាងណាក្ដី និងមានអ្នកតស៊ូពលីជីវិតដើម្បីជាតិ សាសនា និងអក្សរសាស្ត្រជាបន្តបន្ទាប់លុះបច្ចុប្បន្ន ។
ខេត្តខ្មែរពីដើមមានចំនួន១៧ លុះពេលបារាំងគ្រប់គ្រង វាបានបែងចែកជា២១ខេត្តវិញ ។
ឈ្មោះខេត្តខ្មែរពីដើម
- ខេត្តក្រមួន ស
- ខេត្តកំពង់ឫស្សី
- ខេត្តឃ្លាំង
- ខេត្តដំបូកកោង
- ខេត្តទឹកខ្មៅ
- ខេត្តបារាជ្ញ
- ខេត្តផ្សារដែក
- ខេត្តពលលាវ
- ខេត្តពាម
- ខេត្តព្រែកឫស្សី
- ខេត្តព្រៃនគរ
- ខេត្តព្រះត្រពាំង
- ខេត្តព្រះសួគ៌
- ខេត្តមាត់ជ្រូក
- ខេត្តមេ ស
- ខេត្តរោងដំរី
- ខេត្តលង់ហោរ
ឈ្មោះខេត្តខ្មែរពេលបារាំងកាន់កាប់ និងប្ដូរទៅឈ្មោះយួនក្រោយពេលប្រគល់ឲ្យយួនកាន់កាប់
- ខេត្តកោះគង(ដំបូកកោង) > Go Cong
- ខេត្តក្រមួនស(រាជា) > Kien Giang
- ខេត្តកំពង់ឫស្សី > Ben Tre
- ខេត្តឈ្មោះថ្មី(កំពង់គោ) > Tan An
- ខេត្តឃ្លាំង(បាសាក់) > Soc Trang
- ខេត្តចង្វាត្រពាំង(កំពប់ស្រការត្រី) > Bien Hoa
- ខេត្តទឹកខ្មៅ > Ca Mau
- ខេត្តទួលតាមោក(ឈើទាលមួយ) > Thu Dau Mot
- ខេត្តផ្សារដែក > Sa Dec
- ខេត្តពលលាវ(ពោធិលើ) > Bac Lieu
- ខេត្តពាម > Ha Tien
- ខេត្តពាមបារ៉ាជ្ញ > Long Xuyen
- ខេត្តព្រែកឫស្សី > Can Tho
- ខេត្តព្រៃនរគរ > Ho Chi Minh City
- ខេត្តព្រះត្រពាំង > Tra Vinh
- ខេត្តព្រះបារៀ(ព្រះសួគ៌) > Ba Ria
- ខេត្តមាត់ជ្រូក > Chau Doc
- ខេត្តមេ ស > Tien Giang
- ខេត្តរោងដំរី > Tay Ninh
- ខេត្តលង់ហោរ > Vinh Long
- ខេត្តអូរកាប់ > Vung Tau
កោះ
- កោះណាមឌូ
- កោះត្រល់ > Phu Quoc
- កោះត្រឡាច > Dao Con Son
- កោះត្រី
- កោះទន្សាយ
- កោះធំ
- កោះវៃ
ខែត្រខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម ឬខ្មែរក្រោម
ផែនទីខែត្រក្រុងប្រទេសវៀតណាមបច្ចុប្បន្ន
នេះគឺបទ វាសនាខ្មែរកម្ពុជាក្រោម បទភ្លេង គង់ ប៊ុនឈឿន ទំនុកច្រៀង ឯកឧត្ដមថាច់ សេដ្ឋា និងច្រៀងដោយលោក ថាច់ អ៊ឹមវ៉ានស៊ី ។
~~.~~.~.~.~~.~~
ឯកសារយោង ៖
ឈ្មោះខែត្រប្ដូរពីខ្មែរទៅយួន ស្ត្រីខ្មែរអនឡាញ
សៀវភៅ ចៅហ្វាយគុយ វិរបុរសខ្មែរកម្ពុជាក្រោម (កែវ សុវត្តិ)
បទចម្រៀង វិបសាយខ្មែរក្រោម
វិគីភេឌា ខេត្តរបស់វៀតណាម
ពាក្យ “ខ្មែរ” មកពីពាក្យ “ម៉ែ”?
ឃើញថាពាក្យ”ខ្មែរ”ហ្នឹង មានការបកស្រាយមកជាច្រើនរបៀប និងអត្ថន័យតាមអ្នកស្រាវជ្រាវនីមួយៗ។ ពេលនេះ ខ្ញុំសូមលើកយកអត្ថបទមួយ ដែលសរសេរដោយលោក ឫទ្ធី ដែលខ្ញុំបានឃើញនៅវិបសាយ ខ្មែរអូអេសដើម្បីយកមកចែកគ្រាន់ពិចារណាបន្ថែម។
ឫទ្ធី៖ អ្នកសុរិន្ទ្រ គេបញ្ចេញសម្លេងថា ខ្មែរ ដោយឮ រ ប្រកបយ៉ាងច្បាស់។ ឯពាក្យ ម៉ែ ពុំមានឮ រ ប្រកបទាល់តែសោះ។ សូមរំឭកថា ខ្មែរសុរិន្ទ ៩៩% មិនចេះអានអក្សរខ្មែរ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលថៃហាមមិនឲ្យពួកគេរៀនអក្សរខ្មែរនិងភាសាខ្មែរនៅ សាលារាប់សិបឆ្នាំ ទើបតែប៉ុន្មានខែមុន បានអនុញ្ញាតឲ្យបើកសាលារៀនបង្រៀនភាសាខ្មែរមួយកន្លែង។ ដូច្នេះ បើខ្មែរសុរិន្ទថា ខ្មែរ ដោយឮ រ នៅខាងចុងពាក្យ បានន័យថា មាន រ ប្រកបមែន គេមិនមែនថាអញ្ចឹងឲ្យត្រូវតាមអក្ខរាវិរុទ្ធខ្មែរ។ តាមលោក ឌីហ្វឡត ពាក្យ ខ្មែរ មកពីកិរិយាស័ព្ទ កែរ ដែលមានក្នុងគ្រាមភាសាខ្មែរសុរិន្ទ មានន័យថា កៀរ ព្រោះគាត់ឮចាស់ៗ នៅសុរិន្ទតំណាលថា ជំនាន់មុនៗ ធ្លាប់បររទេះចុះមកសៀមរាបដើម្បី”កែរ” (កៀរ) ត្រីធ្វើប្រហុក ដូច្នេះ ខ្មែរសម្ដៅលើជនជាតិមួយដែល “កែរ” គឺជាអ្នកលក់ដូរ។ សម្មតិកម្មមួយទៀត គឺថា ក្នុងភាសាមន-ខ្មែរ ជាច្រើន គេហៅ ចម្ការ ថា មីរ ឬ ម៉ារ (ក្នុងភាសាបះណារ លេខ ២ គេថា បារ ត្រូវនឹងពាក្យខ្មែរថា ពីរ ដូច្នេះមិនមែនជាការគួរឲ្យឆ្ងល់ ដែលស្រៈអាក្នុងភាសាមួយ ត្រូវជាស្រៈ អ៊ី ក្នុងភាសាមួយទៀត)។ ខ្មែរ ប្រហែលជា កូនមីរ គឺជា អ្នកចម្ការ ក្នុងសម័យកាលមួយ ដែលជនជាតិខ្មែរមិនទាន់ចេះធ្វើស្រែ។ នៅសម័យមុនអង្គរ មានស្រីបម្រើម្នាក់ មានឈ្មោះថា ក្មេរ៑ ប្រហែលនាងនោះជាជនជាតិខ្មែរ ក៏មិនដឹង។ នៅសម័យអង្គរ ឃើញមានពាក្យថា ខ្មេរ ជាឈ្មោះជនជាតិ។ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថា កូនមីរ បានក្លាយជា ក្មីរ រួចក្រោយមកបានក្លាយជាក្មេរ ខ្មេរ និងខ្មែរ ជាលំដាប់លុះដោយ។ សម្មតិកម្មមួយទៀត គឺថា ក្នុងអម្បូរភាសាមន-ខ្មែរនៅសម័យបុរេប្រវត្តិ ពាក្យ ជីក គេបញ្ចេញសម្លេងថា គីរ រួចដាក់ស្នៀត ម ត្រូវជា គ្មីរ ពោលគឺ អ្នកជីក បានន័យថា អ្នកចេះជីកនិងគាស់ដីសម្រាប់ដាំដំណាំ ដូច្នេះជនជាតិខ្មែរគឺជាកសិករ។ ដូច្នេះ ប្រែហលជាជនជាតិខ្មែរមិនមែនជាអ្នកគោរពម៉ែ បានជាបានហៅខ្លួនឯងថា ខ្មែរ ដូចលោក កេង វ៉ាន់សាក់ បានស្នើ។ សូមអានអត្ថបទសរសេរដោយ ហ្សេរ៉ារដ៍ ឌីហ្វឡត Diffloth, Gérard, 1996, “History of the word ‘khmer’,” Khmer Studies, Proceedings of the International Conference on Khmer Studies, Université royale de Phnom Penh, Sorn Samnang, ed., vol. 2, p. 644-652, Phnom Penh និងអត្ថបទរបស់ មីសែល អង់តែល្ម Antelme, Michel, 1998, “Quelques hypothèses sur l’étymologie du terme ‘khmer’,” Péninsule 37. 1998 (2) : 157-192។ សម្មតិកម្មទាំងនេះ គ្រាន់តែជាសមតិកម្មប៉ុណ្ណោះ ពុំមាននរណាអាចនិយាយថា ជាការពិត ព្រោះខ្វះភស្តុតាងជាក់លាក់។
ខ្ញុំ៖ បណ្ឌិតកេង វ៉ាន់សាក់ថាពាក្យខ្មែរ មកពីប្រជាជនជាអ្នកគោរពម៉ែ? ចេះតែថា ឬចេះតែនឹកឃើញនិយាយ? បុព្វបុរសខ្មែរយើងពីមុនល្ងង់ដល់ថ្នាក់ហ្នឹងផង? ដល់ថ្នាក់ដាក់ឈ្មោះជនជាតិរបស់ខ្លួនថាជាអ្នកគោរពម៉ែ។ នរណាមិនគោរពម៉ែ? បើដាក់ឈ្មោះជនជាតិនេះថាបែបនេះមែន មានតែជនជាតិផ្សេង សុទ្ធតែអត់គោរពម៉ែ។ ខ្ញុំឃើញថាឫទ្ធីបកស្រាយមកនេះ គឺអាចយកមកពិចារណាបាន ចំណែកការបកស្រាយរបស់បណ្ឌិតកេង វ៉ាន់សាក់ ខ្ញុំមិនយល់ស្របឡើយ។
សាលាតិចណូ ឆ្នាំ ១៩៦៤ និង ២០០៦
អរគុណបងម៉េងហូ ដែលបានដាក់រូបភាព និង អត្ថបទនេះ ។ សូមចូលទៅមើលរូបភាព និង អានអត្ថបទនៅ http://mengho.wordpress.com
កាស្លាប់របស់ ពល ពត (La Mort De Pol Pot)
រូបិយប័ណ្ណមុនសម័យ ពល ពត
ខាងក្រោមនេះជារូបិយប័ណ្ណដែលប្រើមុនសម័យពល ពត (១៩៧៥) ដែលមានពី១ ដល់១០០០រៀល ។
ទង់ជាតិប្រទេសកម្ពុជា
ប្រទេសកម្ពុជា ចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់ទង់ជាតិតាំងពីឆ្នាំ១៨៦៣ គឺចាប់ពីបារាំងចូលមកធ្វើអាណានិគមន៍មកលើប្រទេសខ្មែរ ។
ឆ្នាំ១៨៦៣ ដល់១៩៤៨ (អាណានិគមន៍និយមបារាំង)
