អក្សរសាស្ត្រ

ប្រើ​​សញ្ញា “អឌ្ឍចន្ទ” នឹង​​ពាក្យ​កំព្រា​


ពាក្យទោលជាស្រៈ ដែលឥតតួ ប្រកបហៅថា ពាក្យកំព្រា ដូចជា ក(កមនុស្សសត្វ), ង(ងស្ទើត), ល(លមើល), ស(សម្បុរស) ជាដើមនេះ អ្នកប្រាជ្ញជំនាន់មុនបានបង្កើតសញ្ញាថ្មីមួយហៅថា អឌ្ឍចន្ទ មានសណ្ឋានស្រដៀងចំណិតដូង ប៉ុន្តែផ្កាប់ () ប្រើដាក់ពីលើ ដូចជា ឈឺក៝, លើកដាក់លើក៝, ទូកង៝, ថាល៝មើល, រលឹបរល៝, កុកស៝ក៝, ដីស៝ កុំឲ្យច្រឡំក្នុងការអាន ប៉ុន្តែមិនបានជោគជ័យសញ្ញា អឌ្ឍចន្ទ នេះបាត់រូបទៅវិញ ។ បច្ចុប្បន្ន ស្មេរខាងកាសែត ទស្សនាវដ្ដី ឬខាងនិពន្ធផ្សេងៗមានការលំបាកក្នុងការសរសេរពាក្យកំព្រានេះក្នុងអត្ថបទរបស់ខ្លួន ព្រោះខ្លាចអ្នកអានច្រឡំ ស្មេរខ្លះបន្ថែមសញ្ញា () នៅខាងដើមពាក្យកំព្រានោះ ដើម្បីញែកពាក្យ ដូចជា បុរសម្នាក់ចង-ក សម្លាប់ខ្លួន ខ្លះសរសេរដកឃ្លា ប្រណាំងទូក ង នៅ… អ្នកខ្លះដែលមិនក្រវល់ក្រវាយច្រើន ក៏សរសេរជាប់គ្នាតាមធម្មតា ដូចជា គោសម្ដេចថាខ្មៅ ។ របៀបសរសេរដែលមិនទាន់ស្របគ្នាទាំងនេះ នៅបង្កការលំបាកចំពោះស្មេរ និង អ្នកអានខ្លះដែរ ។

ក្នុង និទានកថា របស់វចនានុក្រម សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ជោតញ្ញាណោ បញ្ជាក់ថា សញ្ញា អឌ្ឍចន្ទ ត្រូវបានលើកទុក ព្រោះវិនាសបាត់រូប បាត់ឈ្មោះ បើបង្កើតឲ្យមានរូបសណ្ឋានផ្សេងជាជំនួស សម្រាប់ប្រើដាក់លើ ពាក្យកំព្រា ទាំងប៉ុន្មាននោះក៏ពុំកើតដែរ ។

តាមពិតសញ្ញានេះ នៅមិនទាន់វិនាសបាត់សូន្យនៅឡើយទេ ដ្បិតសញ្ញានេះនៅមានលើក្ដារចុចរបស់យូនីកូដខ្មែរនៅឡើយ ។ ជាគំនិតរបស់ខ្ញុំ ប្រសិនបើយើងនាំគ្នាត្រឡប់មកប្រើសញ្ញា អឌ្ឍចន្ទ ឡើងវិញ ដោយពុំចាំបាច់ពិបាកក្នុងការបង្កើតសញ្ញាថ្មី វាជាការងាយស្រួល ព្រោះថាបើរង់ចាំទម្រាំអ្នកប្រាជ្ញណាមួយមានគំនិតក្នុងការបង្កើតថ្មីនោះ ក៏នឹងអាចរង់ចាំដល់រយៈពេលយូរ រាប់ជាច្រើនឆ្នាំតទៅមុខទៀតក៏មិនដឹង ។

ដើម្បីប្រើសញ្ញា អឌ្ឍចន្ទ ចុច Ctrl + Alt + w ឬចុច Alt ខាងស្ដាំ + w

ជំនឿ សាសនា, ពុទ្ធសាសនា

ទម្លាប់​ខុស​ឆ្គង​​របស់​ពុទ្ធសាសនិក​ក្នុង​ការបញ្ជូន​​កុសល​​​ចំពោះ​​ជីដូនជីតា


ពុទ្ធសាសនិក​ខ្មែរ​យើង​មាន​ទម្លាប់​មួយ​ខុស​ឆ្គង​យក​តែ​មែនទែន ហើយ​មិន​បាន​ដឹង​ថា​ខ្លួន​ធ្វើ​ខុស​​ទាល់តែ​​សោះ ។ ហេតុ​នេះ ខ្ញុំ​នឹង​លើក​យក​បញ្ហា​នេះ​មក​បង្ហាញ​ដើម្បី​​ឲ្យ​កាន់​តែ​យល់​ច្បាស់​អំពី​ព្រះពុទ្ធសាសនា​របស់​ខ្លួន ។

ដែល​ខ្ញុំ​ថា​ជា​ទង្វើ​ខុស​​នោះ​​គឺ​ខុស​ក្នុង​ពេល​យក​គ្រឿង​បង្សុកូល​ទៅ​វត្ត ពុទ្ធបរិស័ទ​តែង​ឲ្យ​លោក​អាចារ្យ​វេរ​​ដើម្បី​បញ្ជូន​គ្រឿង​បង្សុកូល​ទៅ​ដូនតា​ញាតិ​មិត្ត​ដែល​បាន​ចែក​ឋាន​ទៅ​កាន់​បរលោក ។ មួយ​ទៀត​លោក​តែង​ប្រគេន​ចង្ហាន់​​ដល់​​ព្រះសង្ឃ​ ពេល​ព្រះអង្គ​សូធ្យ​ កុសលា​ធម្មា អកុសលា​ធម្មា… ដោយ​​មាន​ច្រូច​ទឹក​ផង ។ ទម្លាប់​នេះ​មិន​ថា​តែ​ពុទ្ធបរិស័ទ​ទេ​ដែល​ធ្វើ​ខុស លោក​អាចារ្យ​ក៏​ធ្វើ​ខុស​ដូចគ្នា​ដែរ ដែល​ខុស​ភាគ​ច្រើន​នោះ គឺ​មក​អំពី​លោក​អាចារ្យ​ជា​អ្នក​ណែនាំ​នោះ​ឯង ។

តាម​ទម្លាប់ ពេល​ឮ​សំឡេង​ធម៌​ ​កុសលាធម្មា ចាស់ៗ​ឈូឆរ​នាំ​គ្នា​ប្រគេន​ចង្ហាន់​ ខ្លះ​ច្រូច​ទឹក​ អ្នក​ខ្លះ​មិន​បាន​ច្រូច​ដោយ​​ផ្ទាល់​ក៏​ត្រូវ​កាន់​ដៃ ឬ​ប៉ះ​ជើង​ត​គ្នា​ជាមួយ​​អ្នក​ដែល​បាន​កាន់​ទឹក​ច្រូច​នោះ សន្មត​​ថា​បាន​ច្រូច​ដែរ ។ ការ​ធ្វើ​បែប​នេះ​មិន​មែន​ជា​ការ​ត្រឹមត្រូវ​ទេ ដោយ​ត្រឹមត្រូវ​គឺ​គួរតែ​ត្រងត្រាប់​ស្ដាប់​ព្រះធម៌​​ដោយ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់ និង​ប្រកប​ដោយ​សទ្ធា​យ៉ាង​មុតមាំ​ចំពោះ​ព្រះធម៌​នោះ ។ ការ​ប្រគេន​ចង្ហាន់​ក្នុង​ពេល​ព្រះសង្ឃ​កំពុង​សូធ្យ ​ធ្វើ​ឲ្យ​គ្រប់​គ្នា​លែង​បាន​ស្ដាប់​ព្រះធម៌ ព្រះសង្ឃ​សូធ្យ​​តែ​ព្រះអង្គ​ឯង មិន​មាន​អ្នក​ស្ដាប់​ ហើយ​ព្រះសង្ឃ​​នោះ​ក៏​ត្រូវ​អាបត្តិ​ព្រោះ​សូធ្យ​ធម៌​អត់​អ្នក​ស្ដាប់​នោះ​ឯង ។

ដូច្នេះ​ការ​វេរ​ចង្ហាន់​តាម​អាចារ្យ ការ​ប្រគេន​ចង្ហាន់​ពេល​ព្រះសង្ឃ​កំពុង​សូធ្យ​នោះ​មិន​ត្រឹមត្រូវ ហើយ​មិន​បាន​​កុសល​​សោះ ។ ការធ្វើ​បុណ្យ​បាន​កុសល​​នោះ គឺ​ការ​ស្ដាប់​ធម៌​ដោយ​​សង្រួម,​ ដោយ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់ មិន​រំខាន​ដល់​ការសូធ្យ​ធម៌​របស់​ព្រះសង្ឃ មិន​រំខាន​ដល់​អ្នក​​ដទៃ​ក្នុង​ពេល​ព្រះសង្ឃ​សម្ដែង​ធម៌​ ។ ព្រោះ​អ្វី ? ព្រោះ​​​អាហារ​ដែល​ប្រគេន​ដល់​ព្រះសង្ឃ​មិន​អាច​ឲ្យ​អាហារ​ទាំង​នោះ​បាន​​ទៅ​ដល់​ដូនតា​ដោយ​អាហារ​ទាំង​​ដុំៗ​នោះ ឬ​បរិភោគ​អាហារ​ទាំង​នោះ​បាន​ឡើយ ។ ​យើង​បញ្ជូន​បាន​ត្រឹមតែ​កុសល​​ដែល​យើង​បាន​ធ្វើ​​ដោយ​អាហារ​ចំពោះ​ព្រះសង្ឃ និង​កុសល​ដែល​យើង​បាន​ត្រងត្រាប់​ស្ដាប់​នូវ​ព្រះធម៌​ប៉ុណ្ណោះ ។

ចុះ​អ្វី​ជា​​ប្រតិបត្តិ​​ត្រឹមត្រូវ ? គឺ​យើង​គួរ​ស្ដាប់​ធម៌​ដោយ​យក​ចិត្ត​ទុកដាក់​ ស្ដាប់​ចប់​សឹម​ក្រោក​ប្រគេន​ចង្ហាន់​ដល់​ព្រះសង្ឃ​ ប្រគេន​រួច​ចាប់ផ្ដើម​ឧទ្ទិស​បុណ្យ​កុសល​​ដែល​យើង​បាន​ធ្វើ​​ដល់​ញាតិមិត្ត​ ដូនតា ទេព្ដា ​​ប្រេត អសុរកាយ​ និង​សត្វតិរច្ឆាន​ទាំងឡាយ, អ្នក​ទាំងឡាយ​នោះ​អនុមោទនា​យក​បុណ្យ​កុសល​ដែល​យើង​បាន​ធ្វើ​ដោយ​ពាក្យ​ថា​សាធុ​នោះ​​ហើយ ក៏​បាន​ទទួល​នូវ​ចំណែក​បុណ្យ​​ដែល​យើង​បាន​ធ្វើ​ទាំង​នោះ បុណ្យ​ទាំង​នោះ​ក៏​មិន​បាត់​បង់​អំពី​ខ្លួន​របស់​យើង​ ប៉ុន្តែ​ក៏​បាន​បុណ្យ​កុសល​ថែម​ទៀត​ព្រោះ​តែ​ចំណែក​បុណ្យ​ដែល​យើង​​បាន​ចែក​ឲ្យ​អ្នក​ទាំង​នោះ, នេះ​ទើប​ជា​ហេតុផល​ក្នុង​ព្រះពុទ្ធសាសនា ។

ហេតុនេះ​ហើយ យើង​ជា​ពុទ្ធសាសនិក ជា​អ្នក​ដែល​ជឿជាក់​លើ​ព្រះពុទ្ធសាសនា គួរ​ប្រតិបត្តិ​ឲ្យ​បាន​ត្រឹមត្រូវ​តាម​គន្លង​ព្រះពុទ្ធសាសនា, គួរ​ស្គាល់​ព្រះពុទ្ធសាសនា​របស់​ខ្លួន​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់ កុំ​ឡូកឡំ​ជាមួយ​សាសនា​ដទៃ​​ដែល​មិន​សម​​ហេតុផល នេះ​ទើប​ហៅ​ថា​ជា​ពុទ្ធសាសនិក​ពិត​ប្រាកដ ។

ខ្ញុំ​បាន​សូម​លើក​យក​ហេតុផល​ខ្លីៗ​ត្រឹម​ប៉ុណ្ណេះ បើ​ការយល់​របស់​ខ្ញុំ​នៅ​មាន​ការខ្វះខាត សូម​លោកអ្នក​ដែល​មាន​ប្រាជ្ញា​ជួយ​កែតម្រូវ​​និង​បំពេញ​ដើម្បី​ជា​ការរួម​ចំណែក​លើក​កម្ពស់​ដល់​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា​ដ៏​ល្អ​ផូរផង់​​​​នេះ ឲ្យ​បាន​គងវង់​យូរ​អង្វែង​តទៅ​អើយ ។

សៀវភៅ

និយាយ​អំពី​រឿង “ចង្កៀង​និទាន​រឿង​ខ្មោច”…


ប្រលោមលោក​រឿង “ចង្កៀង​និទាន​រឿង​ខ្មោច” ​ដែល​ជា​ស្នាដៃ​និពន្ធ​របស់ សុខ ចាន់ផល មាន​អ្នក​ខ្លះ​​ដំណាល​​ថា​ជា​រឿង​ខ្មោច ប៉ុន្តែ​មិន​មែន​ជា​រឿង​ដែល​គួរ​ឲ្យ​ខ្លាច ជា​រឿង​បែប​កំប្លែង ចំណែក​ខ្ញុំ​យល់​ថា​​ជា​រឿង​របស់​មនុស្ស រឿង​រាប់​អំពី​តថភាព​របស់​មនុស្ស គ្រាន់តែ​យក​រឿង​ខ្មោច​មក​ប្រៀបធៀប ។ ប្រភេទ​រឿង​ប្រៀបធៀប​បែប​នេះ​ខ្ញុំ​ចូលចិត្ត​អាន​ជាង​គេ ព្រោះ​អាច​ឲ្យ​យើង​ដែល​ជា​អ្នក​អាន​បាន​ចូលរួម​គិត​ពិចារណា​​​ជាមួយ​នឹង​អ្នក​​​និពន្ធ និង​មាន​សេរីភាព​ក្នុង​ការប្រៀបធៀប ។ តើ​សាច់រឿង​នោះ​​ប្រៀបធៀប​ដូចម្ដេច ? សូម​អាន​សាច់រឿង​សង្ខេប​ខាង​ក្រោម ។

ដំណើរការ​ចាប់​ផ្ដើម ​និយាយ​អំពី​​ការប្រឡង​និទាន​រឿង​ខ្មោច ដែល​មាន​ទីតាំង​នៅ​គុក​ទួល​ស្លែង ។ មាន​តួអង្គ​ពីរ​នាក់​បាន​ចុះ​ឈ្មោះ​ចូលរួម,  គណៈមេប្រយោគ​ម្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​នោះ តម្រូវ​ឲ្យ​អ្នក​ស្ដាប់​ទាំងអស់​ជួយ​ផ្ដល់​ពិន្ទុ ព្រោះ​បេក្ខជន​ម្នាក់​ត្រូវ​ជា​កូន​គណៈកម្មាធិការ បើ​ឲ្យ​មេប្រយោគ​ដាក់​ពិន្ទុ ក្រែង​ថា​មិន​សុក្រឹត ។

បេក្ខជន​ទី​មួយ ដែល​ត្រូវ​ជា​កូន​របស់​គណៈកម្មាធិការ​ឡើង​និទាន​រឿង​របស់​គេ​មុន រឿង​នោះ​និយាយ​អំពី​ទេសចរណ៍​ឋាន​នរក គឺ​ជា​ទេសចរណ៍​ក្នុង​ការយល់សប្ដិ​របស់​គេ ហើយ​ក៏​បញ្ចប់​រឿង​នោះ​ដោយ​គ្មាន​ន័យ ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នកស្ដាប់​ខក​ចិត្ត​នឹង​បេក្ខជន​នោះ​យ៉ាង​ខ្លាំង ។

បេក្ខជន​ទី​ពីរ​ឡើង​និយាយ​រឿង ខ្មោច​នាង​ណាត ។ រឿង​នេះ​និយាយ​អំពី​នាង​ណាត​ស្លាប់ និង​ការខ្លាច​ខ្មោច​នាង​ណាត​របស់​បុរស​ម្នាក់​តែ​ប៉ុណ្ណឹង សាច់​រឿង​បន្ត​និយាយ​តែ​អំពី​កូន​របស់​ខ្មោច​នាង​ណា​ប្រកប​ជីវិត​ជា​ធម្មតា ។ បេក្ខជន​នេះ​ក៏​ធ្វើ​ឲ្យ​អ្នក​ស្ដាប់​ខក​ចិត្ត​យ៉ាង​ខ្លាំង​ដូច​គ្នា ព្រោះ​ពួក​គេ​ខំ​ចំណាយ​លុយ​អស់ ២០០០៛ ដើម្បី​ទិញ​សំបុត្រ​ចូល​​ស្ដាប់​រឿង​ខ្មោច តែ​អ្នក​ឡើង​និទាន​នេះ មិន​និទាន​​អំពី​រឿង​ខ្មោច​ឲ្យ​ព្រឺព្រួច​ភ័យ​ខ្លាច​សោះ ។

បេក្ខជន​​​ចុះ​​ឈ្មោះ​ពីរ​នាក់​នេះ​និទាន​ចប់ ​គណៈកម្មាធិការ​ឡើង​ប្រកាស​ក្រែង​មាន​បេក្ខជន​ដទៃ​ទៀត​ចង់​ឡើង​ប្រកួត​ដែរ ។ ពេល​នោះ​គណៈកម្មាធិការ​ស្រី​បាន​ឡើង​​អំពាវនាវ​​លើក​ទឹកចិត្ត​ដល់​ខាង​ស្ត្រីៗ​​បាន​ឡើង​និទាន ព្រោះ​ថា​មាន​តែ​បេក្ខជន​ប្រុសៗ ​និទាន​រឿង​ខ្មោច​មិន​ចំ​រឿង​ខ្មោច ឲ្យ​ខាង​ស្រី​នោះ​ក្លាហាន​ឡើង​និទាន​ម្ដង​មើល៍ ។ គណៈកម្មាធិការ​នោះ​ជក់​និយាយ​រហូត​អ្នក​ស្ដាប់​ធុញ​គ្រប់​គ្នា ក្រោយ​ពី​និយាយ​ចប់ ស្រាប់តែ​មាន​នារី​ម្នាក់​​មិន​ដឹង​មក​ពី​ណា​ឡើង​មក​លើ​វេទិកា ក្នុង​សំលៀកបំពាក់​ពណ៌​ខ្មៅ សក់​កាត់​ស្មើ​កញ្ចឹង​ក ។ គ្រាន់តែ​ឃើញ​ភ្លាម​អ្នក​ស្ដាប់ ទាំង​គណៈកម្មាធិការ​ព្រឺ​រោម​គ្រប់​គ្នា និង​សរសើរ​ថា​នេះ​បាន​ចំ​ជា​អ្នក​និទាន​រឿង​ខ្មោច​មែន ។ នារី​នោះ​ឈ្មោះ ភីន (ខ្ញុំ​សង្ស័យ​ថា​អ្នក​និពន្ធ​យក​ឈ្មោះ​ប្រពន្ធ​ខ្ញុំ) ។

នាង​បាន​និទាន​រឿងរ៉ាវ​របស់​នាង​លំបាក​វេទនា​នៅ​សម័យ​ខ្មែរ​ក្រហម ។ ការនិយាយ​ហ្នឹង​រៀបរាប់​តែ​អំពី​រឿង​ខ្លួនឯង​យ៉ាង​នេះ​យ៉ាង​នោះ មិន​ឃើញ​មាន​រឿង​ខ្មោច​​លង​នៅ​ក្នុង​សាច់រឿង​សោះ រហូត​អ្នក​ស្ដាប់​គ្រប់គ្នា​ទ្រាំ​លែង​បាន ក៏​ស្រែក​កាត់​ការនិទាន​របស់​នាង ។ នាង​ភីន ប្រាប់​ថា នាង​ឡើង​មក​និទាន​រឿង​ខ្មោច ដែល​និទាន​រឿង​របស់​នាង​លំបាក​យ៉ាង​ណា​ខ្លះ​កាល​ជំនាន់​ខ្មែរ​ក្រហម​នោះ ព្រោះ​នាង​ជា​ខ្មោច​ដែល​ដែល​ស្លាប់​ក្នុង​ជំនាន់​នោះ ហ្នឹង​ឯង ។ គ្រាន់តែ​ឮ​ថា​ជា​ខ្មោច​ពិត​ដូច្នេះ អ្នក​ស្ដាប់​ក៏​ភ័យ​រត់​ចែក​ជើង​គ្នា ទាំង​បេក្ខជន​ពីរ​រូប​នោះ​ផង នៅ​សល់​តែ​គណៈកម្មាធិការ​ស្រី​ម្នាក់ និង​ប្រុស​ម្នាក់ គឺ​តា​ចក់​ដែល​ជា​ឪពុក​របស់​បេក្ខជន​​ប្រុស​ម្នាក់​នោះ​ដែល​នៅ​ចាំ​ហុច​រង្វាន់​ដល់​នាង​ភីន ដែល​ទទួល​បាន​ជយលាភី រួច​ហើយ​ក៏​សន្លប់​នៅ​នឹង​កន្លែង​នោះ​អស់​ទៅ ។

ឃើញ​សាច់រឿង​ប៉ុណ្ណេះ លោក​អ្នក​អាន​អាច​កាត់យល់​បាន​ហើយ​ថា​រឿង​នេះ​​ជា​រឿង​ដែល​អ្នក​និពន្ធ​ចង់​និយាយ​ប្រៀបធៀប​ទៅ​នឹង​ការបោះឆ្នោត​នោះ​ឯង ។

ក្នុង​សៀវភៅ​រឿង “ចង្កៀង​និទាន​រឿង​ខ្មោច​” នោះ មាន​រឿង​ខ្លី​ផ្សេងៗ​ជា​ច្រើន​ទៀត, ក្នុង​នោះ រឿង “ឋានសួគ៌​លោកិយ” ក៏​ជា​រឿង​ល្អ​​ ដែល​បង្ហាញ​អំពី​សច្ចភាព និង​សេចក្ដី​សុខ​របស់​មនុស្សលោក​ពេល​គោរព​ប្រតិបត្តិ​តាម​​ព្រះពុទ្ធសាសនា ។

ជំនឿ សាសនា, ពុទ្ធសាសនា, សាសនា

ពុទ្ធសាសនិក​គួរ​ឈប់​អុជ​ធូប


ជាទូទៅ នៅ​តាម​ផ្ទះ​របស់​ពុទ្ធសាសនិក, នៅ​តាម​ទី​វត្តអារាម ឬ​កន្លែង​សក្ការ​​ផ្សេងៗ គេ​តែងតែ​​ធ្វើ​ការអុជ​​ធូប​សំបូងសង្រូង​សុំ​សេចក្ដី​សុខ, សុំ​ឲ្យ​រកស៊ី​មាន​បាន ឬ​សុំ​ឲ្យ​សម្រេច​កិច្ចការ​ដែល​គេ​ប៉ង​ប្រាថ្នា​អំពី​​​ព្រះ ឬ​ទេព្ដា ឬ​អ្នក​តា ជាដើម ។ បើ​តាម​ពិត​ ការ​អុជ​ធូប​សំបូងសង្រូង​នេះ មិន​មែន​ជា​ការបដិបត្តិ​ត្រឹមត្រូវ​ជា​ពុទ្ធសាសនិក​នោះ​ទេ ។ ព្រះពុទ្ធ​មិន​បាន​បង្គាប់​ឲ្យ​ពុទ្ធសាសនិក​អុជ​ធូប និង​សំបូងសង្រូង​សុំ​ពរ​ពី​ព្រះ ឬ​ទេព្ដា​ណា​ក្រៅ​អំពី​ខ្លួនឯង​ជួយ​ខ្លួន​ឯង​ឡើយ ពីព្រោះ​​ព្រះពុទ្ធ​បាន​រក​ឃើញ​ថា មនុស្ស​យើង​​មិន​មែន​ព្រះ​ឯ​ណា​ជា​អ្នក​បង្កើត​ទេ គឺ​ជា​ធម្មជាតិ និង​កម្ម​របស់​ខ្លួន​ដែល​នាំ​ឲ្យ​កើត, គ្មាន​ទេព្ដា ឬ​ព្រះ​ឯណា​កំណត់​វាសនា​ក្រៅ​អំពី​ខ្លួន និង​កម្ម​របស់​ខ្លួន ហើយ​ក៏​គ្មាន​នរណា​មក​ជួយ​យើង​ក្រៅ​អំពី​ខ្លួន​ឯង​ជួយ​ខ្លួន​​ឯង ។ ដូច្នេះ​ការសំបូងសង្រូង​សុំ​ឲ្យ​ព្រះ​ជួយ​យ៉ាង​ណា​ក៏​ជា​ការ​ឥត​ប្រយោជន៍ ។

ទំនៀម​អុជធូប​សំបូងសង្រូង​នេះ ជា​ការបដិបត្តិ​តាម​​ព្រហ្មញ្ញសាសនា ដែល​ពី​ដំបូង​គេ​ប្រើ​ភ្លើង​ដើម្បី​បូជា​ដល់​​ព្រះ គឺ​បញ្ជូន​គ្រឿង​បូជា​របស់​ពួក​គេ​ទៅ​តាម​ផ្សែង​ភ្លើង ព្រោះ​មាន​តែ​ផ្សែង​ភ្លើង​នេះ​ទេ​ដែល​អាច​​ហោះ​​ហើរ​ទៅ​ដល់​ឋាន​សួគ៌ លុះ​ក្រោយៗ​មក​គេ​​ប្រើ​ត្រឹម​​​ផ្សែង​ធូប​ជា​តំណាង​វិញ​ ។ លុះ​យើង​ត្រឡប់​មក​កាន់​យក​ព្រះពុទ្ធសាសនា​ហើយ ក៏​នៅ​ជាប់​ទំនៀមទម្លាប់​នេះ​រហូត​ដល់​សព្វថ្ងៃ ។

ការអុជធូប​នេះ មិន​មែន​ជា​​ការខុស​ធ្ងន់​ទេ ប៉ុន្តែ​វា​ជា​ការអត់​ប្រយោជន៍​ដែល​យើង​ត្រូវ​ចំណាយ​ថវិកា​ទិញ​ធូប ហើយ​​​អុជ​បង្ហុយ​ផ្សែង​ពេញ​ផ្ទះ ឬ​វត្ត ដែល​នាំ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ដល់​សុខភាព​ និង​ពេល​ខ្លះ​ក៏​អាច​បង្ក​ឲ្យ​មាន​អគ្គិភ័យ​កើត​ឡើង​​ដោយសារ​ភ្លើង​ធូប​ផង​ក៏​មាន ។ យើង​គួរ​គិត​ថា​​មនុស្ស​យើង​មិន​ចូលចិត្ត​ផ្សែង​ធូប​នេះ​ផង ចុះ​មាន​ព្រះ ឬ​ទេព្ដា​ឯណា​មក​ចូលចិត្ត​ផ្សែង​​ធូប​នេះ បើ​ព្រះពុទ្ធ​ក៏​ជា​មនុស្ស​ដូច​គ្នា​នឹង​យើង​ដែរ ។

ដូច្នេះ​យើង​ជា​ពុទ្ធសាសនិក​ដែល​មាន​បញ្ញា គួរ​សិក្សា​ពុទ្ធោវាទ​​ឲ្យ​បាន​ច្បាស់លាស់ និង​ប្រតិបត្តិ​តាម​ការប្រៀនប្រដៅ​​ឲ្យ​បាន​ទៀងទាត់​ត្រឹមត្រូវ ដោយ​ខំ​បដិបត្តិ​ចិត្ត​ឲ្យ​បរិសុទ្ធ​ជា​ជាង​ការ​លុត​ជង្គង់​បន់ស្រន់​សុំ​ឲ្យ​គេ​ជួយ ។ ​ការបដិបត្តិ​ផ្លូវ​ចិត្ត​ទើប​ជា​ការបដិបត្តិ​តាម​ពុទ្ធោវាទ ។ ចំពោះ​ការបូជា​​​​ព្រះ យើង​អាច​បូជា​ដោយ​​​ផ្កា ឬ​អុជ​ទៀន​បំភ្លឺ​ជា​ដើម ពុំ​ចាំបាច់​ប្រើ​ធូប​ក៏​បាន​ដែរ ។

អក្សរសាស្ត្រ

យើង​អាន​ពាក្យ សេចក្ដី ពុំ​ត្រឹមត្រូវ


ពាក្យ សេចក្ដី ដែល​មានន័យ ដំណើរ; ហេតុ, ការណ៍; គតិ; លំអាន; ផ្ទៃ​រឿង; គ្វាម​; ដំណើរ​ពាក្យ ដូច្នេះ យើង​​ទម្លាប់​​តែ​អាន​ថា សិច-ក្ដី ជា​យូរ​មក​ហើយ ប៉ុន្តែ​បើ​​តាម​ខ្ញុំ​យល់ គឺ​ត្រូវ​អាន​ថា សាច់-ក្ដី ដូច្នេះ​វិញ ទើប​ត្រឹមត្រូវ ? សំឡេង​អាន​ សាច់-ក្ដី នេះ ខ្ញុំ​ច្រើន​បាន​ឮ​ក្នុង​ចម្រៀង​របស់​លោកតា ស៊ិន ស៊ីសាមុត ប្រហែល​ក្នុង​សម័យ​នោះ គេ​នៅ​អាន ឬ និយាយ​ថា សាច់-ក្ដី នៅ​ឡើយ ក្រោយ​មក ការប្រកប ស-េ-ច នេះ​ក៏​លែង​ចេញ​សំឡេង សាច់ ប៉ុន្តែ​ចេញ​សំឡេង សិច វិញ ? ក្នុង ​វចនានុក្រម​ខ្មែរ​របស់​សម្ដេច​ព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត ក៏​​បាន​បញ្ជាក់​អំពី​សំឡេង​​អាន​​នេះ​ផង​ដែរ ដែល​បង្គាប់​ឲ្យ​អាន​ថា សាច់-ក្ដី ​ ដូច​គ្នា ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំ​ជឿ​ថា ពាក្យ សេចក្ដី នេះ យើង​ត្រូវ​អាន​ថា សាច់-ក្ដី ទើប​ត្រឹមត្រូវ​ ។

ជំនឿ សាសនា, អប់រំ

ហេតុ​អ្វី​ការទទួលទាន​សុរា​​​មាន​បាប


ការទទួលទាន​សុរា ហេតុ​អ្វី​ថា​មាន​បាប សុរា​នោះ​ទទួលទាន​ទៅ ជា​ថ្នាំ​កែ​រោគ​ក៏​មាន ជា​គុណ​ឲ្យ​ទទួល​ទាន​បាយ​បាន​ក៏​មាន ?

ការផឹក​សុរា​ បាន​ជា​ថា​បាប, ព្រះ​បរមគ្រូ​ទ្រង់​ហាម​ពុំ​ឲ្យ​សេព​សុរា​នោះ ព្រោះ​ជា​របស់​នាំ​ឲ្យ​ស្រវឹង នាំ​ឲ្យ​ខូចចិត្ត ដ្បិត​មនុស្ស​យើង​សព្វថ្ងៃ​នេះ​មាន​ស្រវឹង​នៅ​ពេញ​ខ្លួន​ហើយ ។ សេចក្ដី​ស្រវឹង​នេះ លោភោ គឺ​សេចក្ដី​ជាប់​ជំពាក់ ឬ ចំណង់​ចង់​បាន នេះ​ជា​ស្រវឹង​ប្រការ ១ ទោសោ គឺ​សេចក្ដី​ក្រោធ​ខឹង នេះ​ស្រវឹង​ប្រការ ១ មោហោ គឺ​សេចក្ដី​ល្ងង់​វង្វេង​ពុំ​ស្គាល់​ខុសត្រូវ នេះ​ជា​ស្រវឹង​ប្រការ ១ ។ ស្រវឹង​ទាំងអស់​នេះ តែង​មាន​នៅ​សម្រាប់​រូប​មក​ហើយ ៗ មក​ថែម​ផឹក​ទឹក​ស្រវឹង​ចូល​ទៅ​ទៀត ស្រវឹង​ថ្មី​ក៏​នាំ​ស្រវឹង​ចាស់​ឲ្យ​មាន​កម្លាំង​ក្លាហាន​ឡើង គឺ​ខ្លួន​អ្នក​​លោភ ក៏​នាំ​ឲ្យ​លោភ​ខ្លាំង​ឡើង ខ្លួន​អ្នក​ទោសៈ ឬ មោហៈ​មានៈ​ទិដ្ឋិ ក៏​នាំ​ឲ្យ​ចម្រើន​ទោសៈ​មោហៈ​មានះ​ទិដ្ឋិ​ខ្លាំងក្លា​ឡើង​ ។ មួយ​ទៀត ពាក្យ​ជា​អាថ៌កំបាំង ឬ កេរ្តិ៍​ខ្មាស​ជា​របស់​មិន​គួរ​នាំ​ចេញ​សម្ដែង​ប្រាប់​គេ​នោះ ក៏​អាច​នាំ​ចេញ​បង្ហាញ​គេ​បាន​ទាំងអស់ ។ មួយ​ទៀត​នាំ​ឲ្យ​កើត​ជម្លោះ​ប្រកែក ជួន​ក៏​ត្រូវ​ព្រះ​រាជអាជ្ញា បង់​ទ្រព្យធន​ទៅ​ផ្សេងៗ ។ មួយ​ទៀត ទោស​សុរា​នេះ នាំ​ឲ្យ​កើត​រោគ​ឆាប់​ងងឹត​ភ្នែក ឆាប់​ជរា​គ្រាំគ្រា​ទ្រោម​ទ្រុឌ ទោស​យ៉ាង​នេះ​ឯង បាន​ថា​មាន​បាប​ក្នុង​លោក​នេះ​មួយ​ទៀត ។ ប្រាក់​ដែល​ទៅ​ទិញ​សុរា​នោះ​ក្នុង​មួយ​ឆ្នាំៗ បើ​ជា​ប្រមូល​ទុក គង់​បាន​នៅ​ច្រើន ទុក​ទិញ​បាយ​ត្រី​ចំណី​ឯទៀត​ចែក​កូន​ប្រពន្ធ​អាស្រ័យ​ជាជាង ។

(សៀវភៅ គតិលោក)

ទាក់ទង​នឹង​ខ្ញុំ, ស្រុក​ខ្មែរ

ទិញ​សំបុត្រ​ឡាន​ត្រូវ​ដឹង


ទិញ​សំបុត្រ​រថយន្ត​ក្រុង​រួច ត្រូវ​យក​ទៅ​កឹប ដើម្បី​ទទួល​​បាន​លុយ​មួយ​ចំនួន​មក​វិញ គឺ​ជា​រឿង​ដែល​ខ្ញុំ​មិន​ធ្លាប់​ដឹង ។

ដោយ​ព្រឹកមិញ​នេះ ខ្ញុំ​បាន​ទៅ​ទិញ​សំបុត្រ​ទៅ​ខែត្រ​ព្រះស៊ីហនុ​ចំនួន​ពីរ, សំបុត្រ​មួយ​ថ្លៃ ១៨០០០៛, ខ្ញុំ​យល់​ថា​ថ្លៃ​ពេក​ទើប​ទូរស័ព្ទ​សួរ​ប្រពន្ធ​ខ្ញុំ ព្រេាះ​គាត់​ពូកែ​ខាង​ដឹង​រឿង​ថ្លៃ​ទាំង​នេាះ ។ ប្រពន្ធ​ខ្ញុំ​ប្រាប់​ថា​ថ្លៃ​ប្រហែល ១៥០០០៛ ខ្ញុំ​ក៏​ត្រឡប់​ទៅ​សួរ​អ្នក​លក់​សំបុត្រ​វិញ, អ្នក​លក់​នេាះ​និយាយ​បែប​ខ្មេាះៗ ប្រាប់​ថា​ “គេ​លក់​តែ​ថ្លៃ​ប៉ុណ្ណឹង” រួច​ខ្ញុំ​សួរ​ម្ដង​ទៀត​ទើប​គេ​ប្រាប់​ថា “មិន​ទៅ​កឹប ហើយ​យក​លុយ​វិញ​ទៅ!” ។ ខ្ញុំ​ស្ទើរ​ហួសចិត្ត​នឹង​សម្ដី​របស់​អ្នក​លក់​សំបុត្រ​ដែរ ប៉ុន្តែ​ចេះ​តែ​នៅ​ធ្វើ​មុខ​ក្រាស់​ទៅ ក្រែង​បាន​លុយ​ខ្លះ​មក​វិញ ។ រួច​ខ្ញុំ​ក៏​ទៅ​កឹប​សំបុត្រ គេ​ហុច​​លុយ ២០០០៛ សម្រាប់​សំបុត្រ​មួយ​មក​វិញ គឺ​បាន ៤០០០៛ ខ្ញុំ​ក៏​ប្រាប់​ថា ២០០០៛ ទៀត គេ​ក៏​ដក​​លុយ​ថែម​ឲ្យ​ ។ ចុងក្រោយ​ខ្ញុំ​ចំណាយ​អស់ ១៥០០០៛ សម្រាប់​សំបុត្រ​មួយ ។

ទេាះ​ជា​ដឹង​ថា​យ៉ាង​នេះ​ក៏​ដោយ ខ្ញុំ​នៅ​តែ​សង្ស័យ មិន​យល់​អំពី​ដំណើរការ​របស់​គេ… ។

អក្ខរាវិរុទ្ធ

មិន​ហ៊ាន​ប្រើ​ពាក្យ​ កំណាត់


ម្សិលមិញ​នេះ​ខ្ញុំ​បាន​កែ​ពាក្យ​ក្នុង​​អត្ថបទ​មួយ​​ពី​ពាក្យ ក្រណាត់ មក​ពាក្យ កំណាត់ តែ​ត្រូវ​បាន​គេ​ឲ្យ​កែ​មក​ពាក្យ ក្រណាត់ វិញ ទោះ​ខ្ញុំ​លើក​យក​វចនានុក្រម​មក​អះអាង​ក្ដី ។ ដោយឡែក​ពាក្យ​ ក្រណាត់ មិន​មាន​នៅ​ក្នុង​វចនានុក្រម​ទេ ប៉ុន្តែ​គេ​នៅ​តែ​មិន​ហ៊ាន​ប្រើ​ពាក្យ កំណាត់ ដែល​ជា​ពាក្យ​ត្រឹមត្រូវ ដោយ​យល់​ថា ប្រើ​ពាក្យ​នោះ​ឆ្គង ។

ការប្រើ​ពាក្យ​ខុស​យូរៗ​ទៅ នឹង​ប្រកាន់​ពាក្យ​ខុស​នោះ​ថា​ត្រូវ ហើយ​លែង​ហ៊ាន​ប្រើ​ពាក្យ​ត្រឹមត្រូវ​មិន​ខាន​ឡើយ ដូច​​សព្វថ្ងៃ​ពាក្យ ត្រសក់ ថា តាសក់, ននោង ថា អានោង, និយាយ ថា យិយ (ពាក្យ​គេ​និយម​សរសេរ​ក្នុង​អ៊‍ីនធើណេត), សរសេរ ថា តាសេ ជា​ដើម ។ ដូច្នេះ យើង​គួរ​ទម្លាប់​ប្រើ​ពាក្យ​ឲ្យ​ត្រឹមត្រូវ កុំ​ឲ្យ​​ខុស​ដូច​ឧទាហរណ៍​ខាង​លើ ។

ជំនឿ សាសនា

គាថា​ស្នេហ៍​មុខ​របស់​ព្រះពុទ្ធ


តាម​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា ស្នេហ៍​មុខ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​គេ​ស្រឡាញ់​ចូលចិត្ត គឺ​សំដី​ទន់ភ្លន់ ចរិយា​សុភាព​រាបសារ ទឹកមុខ​ញញឹម​ជា​និច្ច ជាមួយ​ទឹកចិត្ត​ប្រកប​ដោយ​មេត្តា ករុណា មាន​ចិត្ត​ល្អ ចេះ​ជួយ​ធុរៈ​អ្នក​ដទៃ ។ គាថា​នេះ មិន​ថា​ត្រឹម​មនុស្ស​ដែល​ស្រឡាញ់​ចូលចិត្ត សូម្បី​​សត្វ​តិរច្ឆាន​ក៏​ចូល​មក​ជិត យក​មនុស្ស​​នោះ​ជា​មិត្ត​ដែរ ។ ព្រះពុទ្ធ​បាន​បញ្ជាក់​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា មនុស្ស​ដែល​គេ​ស្រឡាញ់ ឬ​ស្អប់ មក​អំពី​អំពើ​របស់​​ខ្លួនឯង

ដកស្រង់​ពី​សៀវភៅ តួនាទី​របស់​ព្រះសង្ឃ​ក្នុង​សង្គម​ខ្មែរ

ជំនឿ សាសនា, ផ្លូវ​ចិត្ត, អប់រំ

ឧបាទានក្ខន្ធ ៥ ជា​មេ​ទុក្ខ


នេះ​ជា​អត្ថបទ​ដែល​ខ្ញុំ​យក​មក​ពី ទីនេះ ​ប្រហែល​ជា​សរសេរ​ដោយ ថោងនីដាមុនី និយាយ​អំពី ឧបាទានក្ខន្ធ ៥​ ជា​មេ​ទុក្ខ ដែល​មាន​និយាយ​ក្នុង​ព្រះ​ត្រៃបិដក​ក្បាល​ទី ១៧ ទំព័រ ២៨៧ និង​ក្នុង​ក្បាល​ទី ២១ ទំព័រ ៧១ ត្រង់​ប្រស្នា​ដំបូក​​ហុយ​ផ្សែង​ពេល​យប់ ឆេះ​ពេល​ថ្ងៃ ។ ខ្ញុំ​លើក​មក​នេះ ព្រោះ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ​មាន​ឧទាហរណ៍​ងាយ​ចូលចិត្ត​​​(យល់)បាន ។

ទោស​នៃ​ការប្រកាន់​គឺ​នាំ​មក​នូវ​ទុក្ខ ។ វេលា​ដែល​រូប និង​ចិត្ត​ចាប់ផ្ដើម​រីកចម្រើន​ឡើង ហើយ​ទំនាក់ទំនង​រវាង​បញ្ច​វិញ្ញាណ​បាន​ដំណើរការ​ចិត្ត ឬ​មនោ​វិញ្ញាណ​នេះ​ក៏​ចាប់ផ្ដើម​សិក្សា​រៀនសូត្រ​ពី​អ្វី​ៗ​ជុំវិញ​ខ្លួន​តាមរយៈ​បញ្ច​វិញ្ញាណ​ដោយ​ផស្សៈ (ការប៉ះ​ខ្ទប់​រវាង​អារម្មណ៍ និង​វិញ្ញាណ) ធ្វើ​ឲ្យ​វេទនា​ការសោយ​អារម្មណ៍​ជា​សុខ ជា​ទុក្ខ និង​មិន​សុខ មិន​ទុក្ខ​កើត​ឡើង ។ ការញៀន​ញ៉ាម​ក្នុង​ការសោយ​សុខ​វេទនា និង​សោមនស្សវេទនា​ដែល​ជា​អានិសង្ស​របស់​ខន្ធ ៥ ធ្វើ​ឲ្យ​វិញ្ញាណ​ចាប់​ប្រកាន់​ទៅ​តែម្ដង ថា​អ្វី​ៗ​ត្រូវតែ​ជា​របស់​ខ្លួន ហើយ​បដិសេធ​ចំពោះ​អ្វី​ដែល​មិន​គាប់​អធ្យាស្រ័យ​ថា​មិន​មែន​ជា​របស់​ខ្លួន​អ៊‍ីចឹង​ទៅ ។ ការទាមទារ ការប្រាថ្នា​បាន​ដល់​តណ្ហា​ក៏​កើត​ឡើង, ការមានៈ​ប្រកាន់ (ឧបាទានក្ខន្ធ) ហួងហែង​ថា​ជា​ខ្លួន អ្វីៗ​ជា​របស់​ខ្លួន​នោះ​ជា​អញ​នោះ ជា​របស់​អញ មាន​ខ្លួន​នៅ​ក្នុង​ខ្លួន រូបវេទនា សញ្ញា សង្ខារ វិញ្ញាណ ជា​របស់​ខ្លួន មាន​ខ្លួន​នៅ​ក្រៅ​ខន្ធ ៥ ប្រព្រឹត្ត​ទៅ​តាម​អំណាច​របស់​ខ្លួន​ក្នុង​ភព ៣ វិបល្លាសទិដ្ឋិ​ក៏​ចម្រើន​ឡើង រមែង​មាន​ភព មាន​ជាតិ ជរា ព្យាធិ មរណៈ​តទៅ​ជា​អង្វែង​មិន​មាន​ទី​បំផុត ។ តណ្ហា​នាំ​ឲ្យ​មិន​ចេះ​ពេញចិត្ត​ចំពោះ​អ្វីៗ​ដែល​ខ្លួន​មាន ដូច​គីង្គក់​ក្រោម​ពាង​ក្នុង​វត្ត​លោក ពេល​បាន​ឃើញ​លោក​និមន្ត​មក​ពី​បិណ្ឌបាត​វិញ ក៏​នឹក​គិត​ថា បើ​អញ​បាន​ក្លាយ​ជា​លោក មិន​ដឹង​ជា​ស្រួល​យ៉ាង​ណា ព្រោះ​បាន​អាហារ​ស្រាប់ ។ លុះ​លោក​ឆាន់​រួច​នៅ​សល់​បាយ ក៏​បាច​ឲ្យ​មាន់ គីង្គក់​ក៏​នឹក​ថា អុញ ! មាន​នេះ​សុខ​ស្រួល​ជាង​លោក​ហ្ន ! រំពេច​នោះ​មាន​ឆ្កែ​មក​ដេញ​មាន់​ដណ្ដើម​យក​អាហារ គីង្គក់​ក៏​នឹក​ច្រណែន​នឹង​ឆ្កែ ចង់​ក្លាយ​ជា​ឆ្កែ ក៏​ស្រាប់តែ​មាន​ក្មេង​វត្ត​ស្ទុះ​មក​ចាប់​ដំបង​សំពង​ឆ្កែ​ឲ្យ​រត់​គេច​ចេញ​ទៅ, គីង្គក់​ចង់​ក្លាយ​ជា​ក្មេង​វត្ត​ទៀត ។ ពេល​នោះ​មាន​រុយ​ក្បាល​ខៀវ​ហើរ​មក​ចោះ​ដំបៅ​ជើង​ក្មេង​វត្ត, ក្មេង​នោះ​បាន​ទន្ទ្រាំ​ជើង​រត់​ចេញ​ទៅ ។ គីង្គក់​ក៏​នឹក​អស្ចារ្យ​នឹង​សត្វ​រុយ​នោះ​ជា​ខ្លាំង ។ កំពុង​តែ​ស្លុង​ចិត្ត​ក្នុង​ការគិត ស្រាប់តែ​រុយ​នោះ​ហើរ​មក​ទុំ​លើ​ច្រមុះ​ខ្លួន គីង្គក់​ក៏​ត្របាក់​លេប​វប់ ហើយ​លាន់​មាត់​ពេល​ថា ហ្អា ! លើ​លោក​នេះ​តើ​មាន​អ្វី​ឲ្យ​សំខាន់​ជាង​ខ្លួន​ឯង​ទៀត​ទៅ ? ត្រូវ​ចេះ​ព្រម ចេះ​ល្មម​ចេះ​ពេញចិត្ត​ចំពោះ​អ្វីៗ​ដែល​ខ្លួន​មាន, ចេះ​សន្ដោស​តាម​មាន តាម​បាន កុំ​ចេះ​តែ​ចង់​គ្មាន​ថ្ងៃ​គ្រប់, បើ​យក​អ្វី​ទៅ​មិន​បាន​ពី​លោក​នេះ​ទៅ​ដដែល អ៊‍ីចឹង​មានតែ​កុំ​ប្រឹង​ពេក ធ្វើ​ចិត្ត​ឲ្យ​ក្លាយ​ជា​អធិរាជ​ពី​ឥឡូវ​នេះ​ឲ្យ​ហើយ​ទៅ, កុំ​ធ្វើ​ជា​អ្នក​ក្រ​រហាម ធ្វើ​អ្វី​ទៀត ។ ព្រះ​បរមគ្រូ​ត្រាស់​ពន្យល់​ថា បញ្ញត្តិ និង​បរមត្ថ​ដាច់ខាត​ត្រូវតែ​អាស្រ័យ​គ្នា បំបែក​ឲ្យ​ដាច់​ពី​គ្នា​មិន​បាន​ឡើយ គ្មាន​បញ្ញត្តិ បរមត្ថ​ក៏​មិន​មាន តែ​បញ្ញត្តិ​គ្មាន​បរមត្ថ​ក៏​ជីវិត​រក​សុខ​មិន​ឃើញ​បញ្ញត្តិ និង​បរមត្ថ​ត្រូវតែ​ជា​ទ្វេបាទ​ខ្វះ​ណា​មួយ​មិន​បាន​ឡើយ ។ មានតែ​បញ្ញត្តិ​នាំ​ឲ្យ​តណ្ហា​ឧបាទាន​ចម្រើន​ឡើង ទុក្ខ​ក៏​ចម្រើន​ឡើង, មើល​សត្វ​សុនខ​ចុះ ដែល​វា​មិន​ចេះ​ប្រកាន់ ចង់​គេ​វាយ​ក្បាល​ក៏​មិន​គុំកួន ទុក​ចង់​គេ​ខ្ជាក់​ឲ្យ​ស៊ី​ក៏​ស៊ី​បាន​យ៉ាង​សុខ​ស្រួល ព្រោះ​តែ​មិន​ប្រកាន់ តែ​យើង​ជា​មនុស្ស​មិន​មែន​ចង់​ឲ្យ​ធ្វើ​ដូច្នោះ​ទេ គឺ​គ្រាន់តែ​កុំ​ឲ្យ​វា​ពេក​ទៅ​បាន​ហើយ ។ យើង​បាន​ជួប​ម្ដាយ​អ្នក​ដទៃ​ស្លាប់ តែ​យើង​យំ​មិន​ចេញ ព្រោះ​តែ​មិន​ប្រកាន់​ថា​ជា​ម្ដាយ​របស់​យើង ៗ ឃើញ​គេ​ជ្រុះ​បាត់​ចិញ្ចៀន​ពេជ្រ តែ​យើង​មិន​សោកស្ដាយ​ព្រោះ​មិន​ប្រកាន់​ថា​ជា​របស់​ខ្លួន ។ យើង​មិន​ប្រកាន់​ថា​រូប​ជា​របស់​ខ្លួន​លុះ​ដល់​ពេល​រូប​ចាប់​គ្រាំគ្រា​ដល់​នូវ​សភាព​មិន​ទៀត​ក៏​យើង​មិន​សូវ​មាន​ទុក្ខ ភ្នែក​ត្រចៀក ច្រមុះ អណ្ដាត កាយ កាល​បើ​ដល់​នូវ​សភាព​ពិការ ខ្វិន​ខ្វង់ ក៏​យើង​មិន​សូវ​ព្រួយ​ខ្វល់​ថែម​ទាំង​ញញឹម​ចំពោះ​សភាវៈ​លក្ខណៈ​នេះ​ទៀត​ផង ។

ឧបាទាន​ជា​អនុស័យ​មួយ​ប្រភេទ​ដែល​លះ​បាន​ដោយ​វបស្សនា និង​មាន​សមាធិ​ជា​ទម្រ មាន​សីល​ជា​គ្រឹះ​របស់​ទម្រ ។ ហេតុនេះ សូម​សហធម្មិក​មេតា​គន់គិត​ពិចារណា​តាម​ការគួរ ។

សូម​អនុមោទនា !

ជំនឿ សាសនា, សៀវភៅ

ព្រះត្រៃបិដក


ក្នុង​ព្រះពុទ្ធ​សាសនា ព្រះ​ត្រៃបិដក ជា​កំណប់ ជា​​​ខ្លឹម ឬ​ជា​គោល​​ព្រះ​ធម៌​ ដែល​ជា​ធម៌​​រៀនសូត្រ ឬ​ជា​អរិយត្តិធម៌​ដ៏​ប្រសើរ​បំផុត ។ ខ្ញុំ​មាន​ចិត្ត​ប្រាថ្នា​ចង់​ឃើញ ចង់​ស្គាល់​ឲ្យ​ជាក់​ភ្នែក​នូវ​អរិយត្តិធម៌​ដ៏​ឧត្ដម​នេះ​ជា​ពន់​ពេក ដោយ​តាម​រក​នៅ​តាម​បណ្ណាគារ​នានា តែ​មិន​ប្រទះ​ឃើញ​សោះ ។ ទើប​ម្សិលមិញ​នេះ ខ្ញុំ​បាន​ទៅ​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ក្នុង​បំណង​រក​មើល​​សៀវភៅ​វិសុទ្ធិមគ្គ​ប្រែ​ផង តែ​មិន​​បាន​ឃើញ​មាន​សៀវភៅ​វិសុទ្ធិមគ្គ​ប្រែ, មានតែ​ក្នុង​ភាសា​​បាលី តែ​ខ្ញុំ​បាន​ឃើញ​ព្រះ​ត្រៃបិដក​​​ដែល​មាន​ចំនួន ១១០ ក្បាល ។ ​ខ្ញុំ​ពុំ​ធ្លាប់​ដឹង​​ថា​ព្រះ​ត្រៃបិដក​មាន​រហូត​ដល់ ១១០ ក្បាល​ដូច្នេះ​ទេ គឺ​សរុប​ទាំងអស់​មាន​ជាង​បួន​ម៉ឺន​ទំព័រ​ ។

កាល​ដើម​ឡើយ ខ្ញុំ​ស្រមៃ​ថា​គម្ពីរ​នេះ​ប្រហែល​មាន​ត្រឹម​មួយ​ក្បាល ឬ​ពីរ​ក្បាល និង​មាន​កម្រាស់​​ក្រាស់, មិន​ស្មាន​ថា​ច្រើន​ក្បាល​ដូច្នោះ​ទេ ។ ប្រការ​នេះ​ខ្ញុំ​កោត​សរសើរ​ដល់​ក្រុម​ជំនំ​បកប្រែ​ព្រះ​ត្រៃបិដក​បាលី​នេះ​ជា​អនេក ។ ប្រយោជន៍​នៃ​ការបកប្រែ​នេះ​ធំធេង​ណាស់ មិន​អាច​កាត់​ថ្លៃ​​ឡើយ ដែល​អាច​ឲ្យ​ខ្មែរ​បាន​ឃើញ​ធម៌​ពិត (សច្ចធម៌) បាន​ស្គាល់​នូវ​អរិយត្តិធម៌​ ដែល​ជា​គោម​ប្រទីប​បង្ហាញ​ផ្លូវ​​ទៅ​រក​សេចក្ដី​ក្សេមក្សាន្ត បាន​ឃើញ​នូវ​ការណ៍​ពិត ស្គាល់​ល្អ​អាក្រក់ ។ល ។

បើ​តាម​ប្រសាសន៍​​លោក ប៊ុន្នីន, បណ្ណារក្ស​ពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យ ថា​ព្រះ​ត្រៃបិដក​ខ្មែរ ជា​ព្រះ​ត្រៃបិដក​ដែល​បាន​បកប្រែ​ពី​បាលី​ចប់​ជា​ស្ថាពរ​មុន​គេ​បង្អស់​ក្នុង​លោក ហើយ​​ន័យ​សេចក្ដី​មិន​ឃ្លាត​ចាក​​អំពី​ព្រះ​ត្រៃបិដក​បាលី​​ឡើយ គឺ​ស្មើ​គ្នា​ត្រឹម​នឹង​ព្រះ​ត្រៃបិដក​បាលី ។ ព្រះ​ត្រៃបិដក​ថៃ​វិញ គេ​បក​ប្រែ និង​សម្រាយ​ឲ្យ​ងាយ​យល់ ហើយ​បំព្រួញ​នៅ​ត្រឹម​ជាង​សែសិប​ក្បាល​ប៉ុណ្ណោះ ។ ធ្វើ​បែប​នោះ​​ក៏​ល្អ អាច​ឲ្យ​អាន​ទៅ​ងាយ​ចូលចិត្ត​បាន ប៉ុន្តែ​បើ​ចង់​ផ្ទៀង​​រក​សេចក្ដី​ដើម​ឲ្យ​ត្រឹមត្រូវ​គង់​នឹង​មាន​ការលំបាក ។

កិច្ច​បកប្រែ​​ព្រះ​ត្រៃបិដក​ខ្មែរ​​ចាប់ផ្ដើម​ពី​ឆ្នាំ ១៩៣០ ដល់​ឆ្នាំ ១៩៦៨ គឺ​ចំណាយ​ពេល​អស់ ៣៩ ឆ្នាំ​ទើប​ចប់​សព្វគ្រប់ ។ ការ​​នោះ​​​កើត​ឡើង​ដោយ​មាន​ការចាត់តាំង​ពី​ព្រះបាទ​សម្ដេច​ព្រះ​ស៊ីសុវត្ថិ​មុនីវង្ស ចម​ចក្រពង្ស ហរិរាជ​បរមិន្ធ​រភូវណៃ​ក្រៃ​កែវ​ហ្វា​សុឡាឡៃ ព្រះចៅ​ក្រុង​កម្ពុជាធិបតី​ជា​អម្ចាស់​ជីវិត​លើ​ត្បូង ចាត់​ក្រុម​ជំនំ​ដែល​មាន​សមាជិក​ជាង ៣០ នាក់ ឲ្យ​ធ្វើ​ការ​នេះ​លុះ​សម្រេច ។

ខ្ញុំ​ជឿ​ដោយ​ប្រាកដ ថា​ការអាន​ព្រះ​ត្រៃបិដក​នឹង​នាំ​ឲ្យ​កើត​សេចក្ដី​ក្សេមក្សាន្ត ស្គាល់​ការណ៍​ពិត លែង​វង្វេង​ដោយ​ការបំភាន់​នៃ​កិលេស ។ ការណ៍​ដែល​ខ្ញុំ​​ហ៊ាន​ថា​ដូច្នេះ​ ដោយ​ខ្ញុំ​បាន​ស្គាល់​ពាក្យ​ទេសនា​របស់​ព្រះ​ពុទ្ធ​ជា​អ​ម្ចាស់​​ខ្លះ​ៗ​តាមរយៈ​សៀវភៅ​មួយ​ចំនួន​រួច​ហើយ ។ ខ្ញុំ​នឹង​តាំងចិត្ត​អាន​លុះ​ចប់ ១១០ ក្បាល​ត្រាតែ​បាន ។

ព្រះ​ត្រៃបិដក, បឋមភាគ, ភាគ ១, មហាវិភង្គ, វិនយបិដក

ចំណេះ​ដឹង, ជំនឿ សាសនា, អប់រំ

តើ​ការសម្លាប់​ខ្លួន អាច​រួច​ផុត​ពី​ទុក្ខ​ដែរ​ឬ​ទេ?


នៅ​ពេល​ដែល​មាន​ទុក្ខ​​ធរមាន មនុស្ស​ភាគច្រើន​ចេះតែ​រក​កល​ចង់​សម្លាប់​ខ្លួនឯង ដើម្បី​រួចចាក​ផុត​ទុក្ខ​ទាំង​នោះ ។ តើ​ការសម្លាប់​ខ្លួនឯង​នេះ​នឹង​រួច​ចាក​ផុត​ទុក្ខ​ដែរ​ឬ​​យ៉ាង​ណា? សូម​មើល​ហេតុផល​ដែល​សាមណៈ រេវតៈ ពន្យល់​ដល់​កុលធីតា​ដែល​ប្រាថ្នា​ផ្ដាច់​ជីវិត​របស់​ខ្លួន​នៅ​ល្អាង​ជ្រោះ សូករខីណា ពី​សៀវភៅ រឿង “បុប្ផាវត្តី” របស់​ព្រះ​ធម្ម ឃោសៈ ដើម្បី​បាន​ជា​សតិ​បញ្ញា​ដូច​តទៅ ៖

ក្នុង​គ្រា​ដែល​សាមណៈ រេវតៈ ចេញ​ពី​ព្រះ​វេឡុវនារាម មក​សំណាក់​នៅ​ល្អាង សូករខីណា ខណៈ​ដែល​កំពុង​ស្នាក់​នៅ​លើ​ទីលាន​ថ្ម​ជិត​មាត់​ល្អាង​នៅ​វេលា​រសៀល មាន​ស្ត្រី​ក្រមុំ​ម្នាក់​ដើរ​ឡើង​ភ្នំ​មក​ពី​ឆ្ងាយ​តែ​ម្នាក់​ឯង លុះ​ឡើង​មក​ដល់​ទីលាន​ថ្ម​ក្រោម​ម្លប់​ដើម​គគី នាង​អង្គុយ​សម្រាក​យក​ខ្នង​ផ្អែក​ដើម​ឈើ​ធំ ហើយ​ក៏​លាត​ជើង​ចេញ​ទៅ​មុខ​តាម​សប្បាយ ។ នាង​ជា​ស្រី​ក្រមុំ​ស្អាត​ម្នាក់ លក្ខណៈ​ពណ៌​សម្បុរ និង គ្រឿង​តែង​កាយ ស​ឲ្យ​ឃើញ​ថា នាង​មិនមែន​ជា​មនុស្ស​ជាន់​ទាប​ឡើយ ។ វេលា​នោះ នាង​មិន​បាន​ឃើញ​សាមណៈ រេវតៈ ទេ ចំណែក​សាមណៈ រេវតៈ ក្លែង​ធ្វើ​ជា​មិន​ឃើញ​នាង ដោយ​បែរ​មុខ​មើល​ទៅ​ទី​ដទៃ, មួយ​ស្របក់​កន្លង​ទៅ ទើប​សាមណៈ​ត្រឡប់​មើល​នាង​ម្ដង​ទៀត, គ្រា​នោះ សាមណៈ​ប្លែក​ចិត្ត ព្រោះ​ឃើញ​នាង​កំពុង​យំ​គួរ​ឲ្យ​អាណិត​បំផុត, ស្ដែង​ឲ្យ​ឃើញ​ថា នាង​កំពុង​មាន​សេចក្ដី​ទុក្ខ​ក្រៀមក្រំ ។ តាម​ប្រក្រតី សាមណៈ​ រេវតៈ ជា​មនុស្ស​មាន​ចិត្ត​ពេញ​ទៅ​ដោយ​មេត្តា​ករុណា កាល​ឃើញ​អ្នក​ណា​មាន​ទុក្ខ មិន​អាច​នៅ​ស្ងៀម​បាន​ឡើយ ទើប​ចូល​ទៅ​ប្រាស្រ័យ​សាកសួរ​រឿងរ៉ាវ​ផ្សេងៗ កាល​បាន​ដឹង​រឿងរ៉ាវ​របស់​គេ​ច្បាស់​ហើយ ក៏​រក​ផ្លូវ​ជួយ​សង្គ្រោះ​ដោយ​វត្ថុ​ខ្លះ ដោយ​ធម្មៈ​ខ្លះ​តាម​សមគួរ​ដល់​ករណី ។

ខណៈ​នោះ សាមណៈ​ក៏​គ្រហែម​តិចៗ ដើម្បី​ជា​សញ្ញា​ប្រាប់​ឲ្យ​ស្រី​ក្រមុំ​នោះ​ដឹង​ថា​ក្នុង​បរិវេណ​នេះ មិន​មែន​មាន​តែ​នាង​ម្នាក់​ឯង​ទេ, នាង​បែរ​មុខ​ភ្លែត​មក​រក​សាមណៈ ព្រម​ទាំង​យក​ជាយ​សំពត់​ជូត​ទឹកភ្នែក ។ ខណៈ​ដែល​នាង​កំពុង​ស្រឡាំងកាំង​នោះ សាមណៈ​ក៏​ដើរ​ចុះ​ទៅ​ឈរ​រយៈ​ឆ្ងាយ​ពី​នាង​ប្រមាណ ៣​ព្យាម ហើយ​ក៏​សួរ​ថា “ម្នាល​កុលធីតា! នាង​ទៅ​ធ្វើ​ធុរៈ​សំខាន់​អ្វី​នៅ​ឯណា​ឬ ទើប​ខំ​ព្យាយាម​ឡើង​ភ្នំ​មក​ម្នាក់​ឯង​ដូច្នេះ ?” ។

នាង​មិន​តប​សំណួរ​របស់​សាមណៈ តែ​ត្រឡប់​ជា​យំ​សស្រិកសស្រាក់​ឮ​ខ្លាំង​ឡើង ។ សាមណៈ​ក៏​និយាយ​ថា “កុលធីតា​អើយ ! នាង​ប្រហែល​កំពុង​ធ្លាក់​នៅ​ក្នុង​អន្លង់​ទុក្ខ​អ្វី​ម្យ៉ាង​ប្រាកដ ដែល​ជា​ហេតុ​ឲ្យ​នាង​អាច​កាត់​ចិត្ត​ប្រុង​នឹង​សម្លាប់​ខ្លួនឯង​ក៏​បាន” ។

“ត្រូវ​ហើយ ! ខ្ញុំ​កំពុង​នឹង​ឡើង​ទៅ​លោត​ជ្រោះ​សម្លាប់​ខ្លួន​ឯង” ស្រី​ក្រមុំ​តប​ដោយ​មើល​មក​សាមណៈ​ដោយ​សេចក្ដី​ប្លែក​ក្នុង​ចិត្ត ដែល​និយាយ​ដៅ​ចិត្ត​នាង​ត្រូវ ។ “ព្រោះ​ខ្ញុំ​មិន​អាច​នៅ​ធន់​នឹង​សេចក្ដី​ទុក្ខ​សោក​ធរមាន​របស់​ជីវិត​នេះ​បាន” ។

“ទុក្ខ​របស់​នាង​ប្រហែល​ជា​ធំ​ណាស់ ! មើល​និយាយ​ឲ្យ​អាត្មា​ស្ដាប់​ផង រឿងរ៉ាវ​វា​យ៉ាង​ណា ? អាត្មា​មាន​ចិត្ត​អាណិត​នឹង​ឃើញ​ចិត្ត​នាង​សោកសៅ​ដូច្នេះ​ណាស់” ។

ស្រី​ក្រមុំ​បាន​បរិយាយ​រឿងរ៉ាវ​របស់​នាង​ឲ្យ​សាមណៈ​ស្ដាប់​ទាំង​ទឹកភ្នែក​ថា “ទុក្ខ​របស់​​នាង​​ធំ​ណាស់ ! កើត​ពី​សេចក្ដី​អស់​សង្ឃឹម​ក្នុង​រឿង​ស្នេហា​មុន​នេះ មិន​យូរ​ប៉ុន្មាន​មាតាបិតា​របស់​នាង​បាន​បង្គាប់​ឲ្យ​រៀប​វិវាហ៍​មង្គល​ជាមួយ​នឹង​ព្រាហ្ម​ចាស់ អ្នក​មាន​សម្បត្តិ​ម្នាក់ តែ​នាង​មិន​ព្រម ទើប​គេច​រត់​ទៅ​រក​កំលោះ​ម្នាក់​ដែល​ស្រឡាញ់​នាង តែ​កំលោះ​នោះ​បាន​រៀប​វិវាហ៍​មង្គល​ជាមួយ​ស្រី​ដទៃ​ទៅ​ហើយ មុន​ពេល​ដែល​នាង​ទៅ​រក​គេ​តែ​មួយ​ថ្ងៃ​ប៉ុណ្ណោះ, នាង​មិន​ព្រម​ត្រឡប់​ទៅ​ផ្ទះ​របស់​ខ្លួន​វិញ​ឡើយ ព្រោះ​ខូច​ចិត្ត ទើប​ដើរ​ពនេចរ​ប្រៀប​ដូច​មនុស្ស​ប្រាសចាក​សតិ ៣ ថ្ងៃ មក​ហើយ កាល​មិន​អាច​ធន់​ទុក្ខ​ធរមាន​បាន ក៏​កាត់ចិត្ត​មក​លោត​ទម្លាក់​ខ្លួន​ទៅ​ក្នុង​ជ្រោះ​ភ្នំ​ឲ្យ​វា​ស្លាប់​ទៅ​ល្អ​ជាង​ការរស់នៅ​មាន​សភាព​យ៉ាង​នេះ ។

“រឿងរ៉ាវ​របស់​នាង​ជា​រឿង​គួរ​ឲ្យ​ខ្លោច​ចិត្ត​ណាស់” សាមណៈ​ពោល​នៅ​ពេល​ដែល​បាន​ស្ដាប់​រឿង​របស់​នាង​ចប់​ហើយ “អ្នកណា​ក៏​ដោយ បើ​ធ្លាក់​នៅ​ក្នុង​សភាព​យ៉ាង​ដូច​នាង​នេះ​ហើយ ក៏​គង់​នឹង​កាត់​ចិត្ត​ប្រព្រឹត្ត​ដូច​នាង​ជា​មិន​ខាន, ទុក្ខ​ផ្លូវ​កាយ​ជា​របស់​ល្មម​នឹង​ទ្រាំ​ធន់​បាន, តែ​ទុក្ខ​ផ្លូវ​ចិត្ត​ធន់​បាន​ដោយ​លំបាក​ណាស់ ។ វិធី​កែទុក្ខ​ផ្លូវ​ចិត្ត​នេះ​មាន ២ យ៉ាង​ប៉ុណ្ណោះ គឺ​ស្លាប់​ឲ្យ​ហើយ​តែ​ម្ដង​ទៅ និង​អត់​ធន់​ដរាប​ទាល់តែ​ទុក្ខ​រលត់​អស់​ទៅ ។ មនុស្ស​ជា​ច្រើន​បាន​រើស​យក​វិធី​សម្លាប់​ខ្លួន​ឯង, ឯការ​ដែល​រើស​យក​វិធី​អត់​ធន់ ក៏​មាន​មិន​តិច​ណាស់ ដូច្នេះ​នាង​នឹង​រើស​យក​វិធី​ណា ?” ។ បន្ត​អាន “តើ​ការសម្លាប់​ខ្លួន អាច​រួច​ផុត​ពី​ទុក្ខ​ដែរ​ឬ​ទេ?”