ក្នុងភាសាខ្មែរ លំឱនសព្ទ ត្រូវបានគេកំណត់ជាក្បួនដើម្បីឲ្យងាយស្រួលក្នុងការអានពាក្យ ដូចជាពាក្យ “សេវា” គេត្រូវអានថា “សេ-វ៉ា” ដ្បិត “ស” សព្ទជា អឃោសៈ ដូច្នេះ “វ” ដែលជាសព្ទ ឃោសៈ ក៏ត្រូវលំឱនទៅជា វ៉ តាមតួ “ស” ដែរ ។ ក្បួននេះគេកំណត់ថា បើសព្ទដើម អឃោសៈ ហើយសព្ទបន្ទាប់ជាឃោសៈ ឬអឃោសៈក្ដី ត្រូវប្ដូរជាសព្ទ អឃោសៈ ។ ប្រសិនបើសព្ទដើមជាឃោសៈ សព្ទបន្ទាប់ក៏ត្រូវលំឱនសព្ទទៅជាឃោសៈដែរ ។
អឃោសៈ + ឃោសៈ > អឃោសៈ
ឃោសៈ + អឃោសៈ >ឃោសៈ
ប៉ុន្តែ សៀវភៅវេយ្យាករណ៍ខ្មែររបស់លោក ធន់ ហ៊ិន ដែលទើបបោះពុម្ពផ្សាយថ្មីៗនេះ បានអះអាងថា អំណះអំណាងនេះមិនអាចយកមកធ្វើជាឱភាសកម្ម ដើម្បីជាក្បួនសម្រាប់អនុវត្តតាមនោះទេ ដោយហេតុថាមានពាក្យជាច្រើនដែលមិនឆ្លើយតបឲ្យស្របទៅនឹងរូបមន្តនោះ ។ លោកបានលើកឧទាហរណ៍ពាក្យជាច្រើនមកបង្ហាញដែលសព្ទបន្ទាប់មិនលំឱនតាមសព្ទដើម ដូចជាពាក្យ ណែនាំ, ឯករាជ្យ, អន្លើ, ស្មារលា, ការី (គ្រៀងស្ល), អនិច្ចា , មហា, វិទ្យាល័យ ។ល។
នៅមានអំណះអំណាងជាច្រើនទៀត ដែលអតីតសាស្ត្រាចារ្យមធ្យមសិក្សាបឋមភូមិភាសាបារាំងលោក ធន់ ហ៊ិន បានលើកនៅក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ ។
សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ជួន ណាត មានបន្ទូលក្នុងនាទីបទសម្ភាសន៍អក្សរសាស្ត្រខ្មែរថា ក្នុងភាសាខ្មែរមិនទៀងទេ ត្រង់ឃោសៈ អឃោសៈនេះ គឺខ្មែរប្រើហ្នឹង តាមទម្លាប់ទេ ។ ដូចពាក្យ អយុត្តិធម៌ អានថា “អៈ-យុត្តិ-ធម៌” មិនអាន “អៈ-យ៉ុត្តិ-ធម៌” ទេ ។
ខ្ញុំមិនអាចរកអំណះអំណាងពីសៀវភៅផ្សេងពីនេះមកបញ្ជាក់បន្ថែម ប៉ុន្តែខ្ញុំជឿថា ការលើកឡើងនេះពិតសមហេតុផល ។
សម្រាប់ខ្មែរ 
សេ វាគ្រប់ដណ្ដប់ពេញប្រទេស
good info
បើតាមទស្សនៈខ្ញុំ អ្នកអក្សរសាស្ត្រទាំងនោះ គាត់បកស្រាយមិនច្បាស់លាស់ ឬ បកស្រាយបែបមិនសូវយល់ក៏មិនដឹង។
1) ភាសាណាមួយក៏មានករណីលើកលែងដែរ
2) ក្បួនទំនាញសូរគ្រាន់តែជាលក្ខណៈទូទៅមួយ។ ដូច្នេះ គេមិនអាចបកស្រាយថា គេត្រូវតែកែ ពី ចំណារ មក ចំនារ ដោយសារក្បួនទំនាញសូរបានឡើយ។ តែគេអាចនិយាយថា គេត្រូវតែ សរសេរ ចំណារ ជា ចំនារ ព្រោះតាមក្បួនកំលាយពាក្យ … គេត្រូវសរសេរបែបនេះ ហើយត្រូវអានថា ចំ-ណា តាមក្បួនទំនាញសូរ។
យើងអាចយល់បញ្ហានេះច្បាស់ បើយើងចោទសួរខ្លួនឯងបញ្ច្រាសមកវិញថា ចុះបើថ្ងៃក្រោយ គេសរសេរ សេវា ជា សេវ៉ា ហើយថា សេវា មិនអាចអានចេញ សេ-វ៉ា បានទេ ចេញតែ សេ – វា …គ្មានក្បួនទំនាញសូរស្អីទេ យើងត្រូវកែមក សេវ៉ា វិញដែរទេ?
បើថ្ងៃក្រោយ គេកែ ស្នើ ក្លាយ ចម្លើយ … ជា ស្ណើ ក្ឡាយ ចម្ឡើយ … តើយើងនឹងបកស្រាយថា ម៉េច? យើងអាចនិយាយថា គេមិនប្រើជើង ណ ជើង ឡ … អ៊ីចឹង មានតែកែ ទៅជាអានថា ស.នើ ក.លាយ ចំ.លើយ … វិញ?
ដូច្នេះទស្សនៈ របស់លោក ធន់ ហ៊ិន គឺមិនទាន់ច្បាស់លាស់នោះទេ ហើយដែលបកស្រាយថា ក្បួនទំនាញសូរ មិនត្រឹមត្រូវនោះ ក៏មិនត្រឹមត្រូវដែរ ។ តែទស្សនៈរបស់គាត់ មិនដូចនឹងទស្សនៈរបស់សម្ដេចជួន ណាតនោះទេ បើយើងពិចារណាអោយស៊ីជំរៅ។
បើតាមការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំខ្លះៗ ខ្មែរយើងប្រហែលជា មិនអាចប្រើតាម សម្លេង ឃោសៈ អឃោសៈ សម្រាប់ទាញគ្នាបានទាំងអស់នោះទេ ដោយសារយើងប្រើប្រាសភាសាបាលី និងសំស្រ្កឹត ប្រហែលជាបាលី និងសំស្ក្រឹតហ្នឹង មិនមានទាញគ្នាចឹងទេដឹង ! អញ្ចឹងហើយបានជា គេមានរៀបដាក់ អោយប្រើជាមួយ មូសិកទន្ត (៉) និងត្រីស័ព្ទ (៊) ដើម្បីប្តូរសម្លេងចុះឡើង តាមដែលយើងត្រូវការ ។ល។
លោកគ្រូចិត្រ៖ ស អាចទទួលបានតែជើង ក, គ, ង, ញ, ដ, ត, ថ, ទ, ន, ប, ព, ម, រ, ល, វ និង អ មិនអាចទទួលជើង ណ ទេ ។ បើគេស្នើឲ្យដាក់ជើង ណ ជំនួសជើង ន វិញ វាកែប្រែលើក្បួនវេយ្យាករណ៍ ។ បើយើងយកតាមក្បួននេះជាប្រាកដ មានពាក្យច្រើនណាស់ដែលមិនគោរពតាម ។ ពេលខ្លះគេសរសេរដោយកែប្រែសព្ទរបស់ព្យញ្ជនៈ ម ល វ ទៅជា ម៉ ឡ វ៉ ដើម្បីឲ្យពីរោះស្ដាប់ ដូច អម្បាលម៉ាន តវ៉ា កីឡា គេមិនសរសេរ អម្បាលមាន តវា កីលា ទេ ។ ជួនកាលគេប្រើដោយពុំចាំបាច់ប្រើមូសិកទន្ត ឬព្យញ្ជនៈអឃោសៈនៅខាងមុខ ដូចជា មច្ឆា វចនានុក្រម វណ្ណៈ… ។ ករណីនេះ ដូច Lovepeech05 និយាយនៅខាងលើដែរ ។
ខាងផ្នែកអក្សរ ខ្ញុំវង្វេងតាំងពីនៅរៀនថ្នាក់ទីពីរ ។ អាឡូវកាន់តែធ្វើអោយវង្វេងថែមទៀត ។
រឿងជើង ណ ជើង ឡ នោះ ខ្ញុំបានលើកឡើងរួចហើយ។ ចំនុចសំខាន់ដែលខ្ញុំនិយាយនោះ គឺប្រើជើង ន ក្រោមស តែអានជាជើង ណ យើងនឹងមិនកែមកជាជើង ណ រឺប្រើ ៉ (ដូចអ្នកខ្លះធ្លាប់មករួចហើយ)រឺ កែមកអានជាជើង ន នោះទេ ទោះបីវាមិនត្រូវតាមក្បួន អា-អ៊ា ក្ដី។ (ព្រោះថា អ្នកដែលគាំទ្រពាក្យ ចំណារ គិតថា មិនអាចសរសេរ ចំនារ ព្រោះអានចេញ ចំ-នា រឺ ពិបាកចែកថាពេលណាចេញចំ-នា ពេលណា ចេញ ចំ-ណា។ តែអ្នកដែលគាំទ្រពាក្យ ចំនារ យល់ថា ក្បួនបុរាណ គេប្រើតែ ន សំរាប់ពាក្យខ្មែរសុទ្ធ ដូច្នេះត្រូវតែសរសេរ ចំនារ មិនមែនចំណារ….)។
តាមពិតទៅហេតុផលពិតប្រាកដ ដែលគេសរសេ ចំណារ នោះមិនមែនមកពីក្បួនទំនាញសូរមិនត្រឹមត្រូវ ពិបាកស្អីនោះទេ (ពិតមែនតែអ្នកដែលប្រឆាំងនឹងក្បួននេះ លើកហេតុផលបែបនេះមែន) តាមពិតនោះ មកពីរយៈពេលចុងក្រោយមុនពេលគេរៀបចំវចនានុក្រមខ្មែរឡើង ខ្មែរចូលចិត្តប្រើ ណ ជំនួស ន ច្រើនជាងទៅវិញទេ។
សំគាល៖ 1) វិស្ណុ ប្រើជើង ណ។
2) តើអ្នកទាំងអស់យល់ថា ឃោសៈ និង អឃោសៈ ជាអ្វីអោយពិតប្រាកដទេ?
វិស្ណុ = វិសណុ , វិស្នុ = វិសនុ , វិស្នុការ = វិសនុការ, វិស្នុលោក ពាក្យនេះ ជាឈ្មោះរបស់ព្រះ ខ្ញុំជឿថា មនុស្សហៅឈ្មោះខុសគ្នា ខ្លះប្រើ សម្លេងស្រាល ខ្លះប្រើសម្លេងធ្ងន់ តែក្នុងវច្ចនានុក្រម ប្រើ វិស្ណុ ចឹងប្រើ សម្លេង ធ្ងន់និងស្រាល ជាមួយគ្នា ខាងដើមជា ឃោសៈ ខាងចុងជា អឃោសៈ ខ្ញុំធ្លាប់ជួបប្រទះច្រើន ដូចជាសម្លេងរបស់ពាក្យ ឃោសៈ និង អឃោសៈ ជាដើម ។ ចឹងបានន័យថា យើងមិនអាចយកពាក្យខាងដើម អូសពាក្យខាងចុងបានទេ ដូចពាក្យ អត្តសញ្ញាណ ខ្ញុំធ្លាប់អាន អត្តៈ សាញ់ ញាណ តែមិនធ្លាប់អានជា ញ៉ាណ ទេ អាន ញ៉ាណដូចឆ្គង ឮស្រដៀង ទៅពាក្យ យួនទៅវិញ ! មែនទេ ? សព្វថ្ងៃនេះ ឃើញអ្នកប្រាជ្ថខ្មែរ ជំនាន់ ប្រជាមានិត្យកម្ពុជា បានផ្លះប្តូរពាក្យ ជាច្រើន ខ្ញុំស្តាប់និងមើល វង្វែងហើយ ! គិតមើលទៅដូចជាមិនចាំបាច់ដូរពាក្យទាំងនោះទេ ខ្ញុំយល់ថា អ្នកប្រាជ្ញពីមុនគេរៀនស្រាវជ្រាវបានជ្រៅជ្រះជាងយើងសម័យ ឥឡូវនេះ ការបង្ហាត់បង្រៀនរបស់គេ ក៏ច្បាស់លាស់ណាស់ដែរ ដូចសៀវភៅរឿងទេសនា មហាជាតក៍ ខ្ញុមធ្លាប់មើល សៀវភៅជំនាន់មុន ដូចជាមានភាពរលូន ស៊ីសង្វាក់គ្នា ពិរោះស្តាប់ តែសម័យឥឡូវ គេកាត់ តចុះឡើង មើលទៅអត់ពិរោះស្តាប់ទេ បាត់ចុងជួនគ្នាអស់ ចឹងទៅលោក ទេស ក៏អត់ពិរោះដែរ អ្នកស្រុកមិនចង់ស្តាប់ទេ ឆាប់ឈឺចង្កេះ ឈឺខ្នង ណស់ ។ល។
យោងតាមពាក្យជាសំអាងមួយចំនួនដូចខាងក្រោមនេះ ៖
-ពាក្យអានមិនតាមទំនាញសូរ
សំគាល់ សំគម សំពះ ចំពោះ សំពៅ ត្រគាក ប្រពន្ធ ប្រគល់ ប្រគ្រិវ….
-ពាក្យសរសេរនិងអានតាមទំនាញសូរ
វិហារ ទាហាន សំយាប សំយុង សំយាក សំរាម សំរង គំហក
គំហើញ ត្រងាល ត្រងោល សំងាត់ សំងំ…និងមានរាប់មិនអស់ទៀត
បើថាតាមព្រះរាជបន្ទូលរបស់សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជថ្នាក់ទី១ ជួន ណាត
នោះទើបត្រូវ ថាក្នុងភាសាខ្មែរការបង្អោនសំលេងទៅលើគ្នារវាងតួអក្សរ
ពួក ខ្យល់អ និង ខ្យល់អ៊ នោះគឺវាមិនទៀងទេ ខ្មែរសរសេរតៗតាមគ្នា
តាមទំលាប់រៀងមក ។ នេះក៏ព្រោះអ្នកអក្សរសាស្ត្រជំនាន់មុនមានគ្នីគ្នា
មិនគ្រប់គ្រាន់ ឬថាសមត្ថភាពមិនទាន់គ្រប់គ្រាន់ដែរក៏ថាបាន ។
ដូចនេះ សេចក្តីសន្និដ្ឋានគួរមានខ្លឹមសារថា ទំនាញសូរក្នុងវេយ្យាករណ៍ខ្មែរ ត្រូវបានបកស្រាយថាមិនត្រឹមត្រូវ ទាំងអស់ទេ ដែលមាន
ន័យផងដែរថា វាក៏មិនខុសទាំងស្រុងដែរ ។ ហើយរឿងសរសេរត្រួតមិន
ត្រួតតាមពាក្យដើមនោះក៏ដូចតែគ្នាដែរ គឺតាមទំលាប់ តាមការវិវត្ត
ពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់ដូចឃើញមានជាសំអាងក្នុងវចនានុក្រម
សម្ដេច ជួន ណាត ស្រាប់គឺគ្មានទ្រឺស្ដីផ្កាប់មុខទៅតាមតែខាងទស្សនៈ
លោក កេង វ៉ាន់សាក់ ឬទៅតាមតែខាងសម្ដេច ជួន ណាត ទេ ។ អ្នក
ខ្លះចាប់ផ្ដើមនាំសរសេរពាក្យ ចំពោះ ទៅជា ចម្ពោះ វិញហើយ ដោយ
យល់ថាមកពីឬសគល់នៃពាក្យនេះមកពីពាក្យ ឆ្ពោះ សរសេរបែបតំរួត
បើសរសេរ ជូនចំពោះ ភ័យខ្លាចថាវានឹងរត់តំរង់ទៅចំតែកណ្ដាលពោះ
មិនបានទៅដល់តួមនុស្សទាងមូលដែលចង់ជូនសំដៅរក ។ ខ្ញុំកំពុងតែ
តាមមើលថាតើអក្សរសាស្ត្រខ្មែរសព្វថ្ងៃកំពុងវិវត្តទៅមុខរឺមកក្រោយ ។
@វិចិត្រ ៖ រឿង ឃោសៈ និង អឃោសៈ គ្រូខ្ញុំពីដើមធ្លាប់ពន្យល់ប្រាប់
ថាពីដើមៗមកមានការបែងចែកសំលេងព្យញ្ជនៈខ្មែរយើងជាពីរក្រុម
គឺក្រុមសំលេងទាប(អឃោសៈ) និង ក្រុមសំលេងខ្ពស់ថាជាពួកឃោសៈ។
តាមពិត នៅសម័យក្រោយមកក្រុមខាងលោកកេងវ៉ាន់សាក់ បានសាក
ល្បងយកសំលេង ក និង គ ទៅវាស់ដោយប្រើម៉ាស៊ិនវាស់រលក
កំពស់សំលេងឃើញថាមានកំពស់ស្មើគ្នា គ្មានទាបខ្ពស់ជាងគ្នាទេ ។
នេះធ្វើអោយខ្ញុំនឹកឃើញដល់ការពន្យល់របស់លោកគ្រូខ្ញុំម្នាក់ទៀត
គាត់ថាជាក្បួនវេយ្យាករណ៍ទំនើប ដោយថា ក និង គ ជាព្យញ្ជនៈខ្យល់
បើកនៅដើមក (ពួកខ្យល់បិទនៅបបូរមាត់ មានដូចជា ប ម ព ផ…ជា
ដើម) ហើយឈប់និយាយពីឃោសៈអឃោសៈ ទៅជានិយាយពីព្យញ្ជនៈ ខ្យល់អ មាន កខសហណ ជាដើម និងពួក ខ្យល់អ៊ មានពួក គងទយរ…
ជាដើម ។ មានច្រើនទៀត ដែលខ្ញុំគិតថានឹងគ្មានប្រយោជន៍អ្វីចំពោះ
អ្នកចង់យល់ដឹងតែពីរឿង ឃោសៈនិងអឃោសៈ នេះទេ ។
….នេះបើតាមមតិផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ខ្ញុំ !
រឿងដែលធ្វើឲ្យពិបាកវែកញែកថាអំណះអំណាងនេះត្រូវ ឬខុស គឺការប្រើប្រាស់ពាក្យក្នុងភាសាខ្មែរសព្វថ្ងៃ ។ បើយើងអង្គុយស្រង់ពាក្យដែលមានសព្ទខាងដើមអឃោសៈ និងសព្ទបន្ទាប់ឃោសៈ មានរាប់មិនអស់ ពាក្យដែលសព្ទខាងដើមឃោសៈ និងសព្ទបន្ទាប់អឃោសៈ ក៏ដូចគ្នា ។ តើនេះយើងអាចគិតថា មកពីការប្រើប្រាស់ពាក្យទាំងនោះខុស ឬយ៉ាងណា? ឬថាជាករណីលើកលែងចំពោះពាក្យទាំងនោះ? ប៉ុន្តែវាច្រើនពេកណាស់ មិនអាចចាត់ចូលក្នុងករណីលើកលែងទេ ។ ខ្ញុំយល់ថា គួរតែមានការស្រាវជ្រាវបន្ថែម ដើម្បីរកភស្តុតាងមកបញ្ជាក់ឲ្យបានច្បាស់លាស់ ។
ត្រង់ពាក្យវិស្ណុ ខ្ញុំក៏មិនហ៊ានអះអាងថាយ៉ាងម៉េចដែរ ប៉ុន្តែក្រៅពីពាក្យនេះ មិនមានពាក្យណាប្រើ ស្ណ ទៀតទេ ។ ឃើញគេប្រើតាំងពីសម័យអង្គរ ប៉ុន្តែគេសរសេរ វិឞ្ណុទេវ (អាទិទេពវិស្ណុ) ពេលខ្លះក៏ប្រើ វិឞ្នុ ដូចជា វិឞ្នុកីត្តិ (កិត្តិនាមរបស់អាទិទេពវិស្ណុ) ។ ដោយខ្មែរបោះបង់តួ ឞ ទើបយក ស មកជំនួសវិញ ។
ចំពោះឃោសៈ និងអឃោសៈ គឺសំឡេងធ្ងន់ និងស្រាល ដូចយើងប្រើសព្វថ្ងៃ (កា គា កិ គិ) ។
ក្រសួងវប្បធម៌គួររៀបចំចងក្រងពាក្យ អោយបានស្រួលបួល កុំទុកអោយ អ្នកសរសេរចេះតែសរសេរតាមចិត្តពេក នាំអោយតម្លៃអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ចុះតម្លៃ ចុះគុណភាព កុំអោយក្រឡៃច្រើនពេក ខាតពេលវេលារៀនសូត្រ ធ្វើចុះធ្វើឡើងដូចប្រទេសទើបរៀនប្រើអក្សរថ្មីចឹង បែបដូចជាមិនស្រួល ទេ កូនកាត់អស់ហើយឥឡូវនេះ គួលើកតំកើងការសិក្សាអបរំ អោយបាន ខ្ពស់ឡើង មុននឹងមានការផ្លះប្តូរ អ្វីមួយគួរតែពិនិត្យពិច័យអោយបាន ច្បាស់លាស់ កុំចេះតែស្មានៗ យើងគួរដាក់ជជែកវែកញែកដេញដោលគ្នា អោយបានច្បាស់លាស់ ទើបត្រឹមត្រូវ ខ្ញុំទទួលស្គាល់ លោកទឹម-បឿន មានយោបល់ ថាត្រូវមានការស្រាវជ្រាវបន្ថែមអោយបានច្បាស់លាស់ ។
* ភស្ដុតាងនោះវាងាយរកទេ។ អ្វីដែលពិបាកនោះ គឺមកពីមិនយល់ទស្សនៈគ្នាទៅវិញទៅមក។ ម្ខាងប្រឹងបកស្រាយថា គេសរសេរ ចំនារ … តាមក្បួនពីបុរាណ រីឯងម្ខាងទៅប្រឹងបកស្រាយថា ក្បួនទំនាញសូរមិនច្បាស់លាស់ទៅវិញ។ ម្ខាងៗ ហាក់ដូចជាមិនយល់គ្នា មិនស្ដាប់គ្នាទៅវិញទៅមក គិតតែពីពឺតយកៗ។
* តាមពិតអ្វីដែលគេគួរបកស្រាយនោះគឺថា ពីបុរាណ គ្មានក្បួនសរសេរ ចំនារ នោះទេ។ល។ (ព្រោះអ្នកដែលគាំទ្រសំនេររបៀបនេះ ថាមានក្បួនបែបនេះ) មិនមែន មកបកស្រាយថា ក្បួនទំនាញសូរមិនត្រឹមត្រូវនោះទេ។
* បញ្ហានោះគឺវាដូចនឹងពាក្យសេវា នេះឯង។ ក្រុម(1) គាំទ្រពាក្យ ចំនារ ឧបមាដូចដូចជាគាំទ្រ ពាក្យ សេវា រីឯក្រុម(2) គាំទ្រពាក្យ ចំណារ ឧបមាដូចគាំទ្រពាក្យ សេវ៉ា (វ ៉ ា ) ។ ក្រុម (1) ប្រឹងប្រកែកថា ពីមុនគេសរសេរ សេវា អ៊ីចឹង មិនត្រូវកែទេ តែក្រុម (2) បែរទៅបកស្រាយថា សរសេរ សេវា អានចេញ សេ- វា ទៅវិញ។
* បើថា ពីមុនគេសរសេរ ចំនារ បែបនេះ មែន ហើយឥលូវយើងកែមកជា ចំណារ វិញ តាមសម័យនិយម វាមានទៅខុសអី។ ទទួលស្គាល់វាទៅ វាចប់បាត់ទៅហើយ។ អក្សរសាស្ត្រនៅស្រុកបារាំងអង់គ្លេស ក៏គេកែអ៊ីចឹងដែរ។
* ពាក្យ វិស្ណុ គេប្រើជើង ណ មកពីពាក្យសំស្ក្រឹតគេប្រើ ជើង ណ ដែរ។ មូលហេតុតែប៉ុណ្ណឹង។
* កាលដែលខ្ញុំលើកឡើងពីឃោសៈ និង អឃោសៈ នេះ មកពីខ្ញុំឆ្ងល់ថា គេបានបកស្រាយថា ឃោសៈ និង អឃោសៈ គ្មានទេក្នុងភាសាខ្មែរ ម៉េចក៏គេនៅប្រើគោលការណ៍នេះទៀត? រឺមួយខ្ញុំមិនបានស្ដាប់ការបកស្រាយតបណាមួយដែលគេបានធ្វើរួចមកហើយ? គឺដូចលោក achharia បានបកស្រាយអ៊ីចឹង និង អត្ថបទដែលខ្ញុំធ្លាប់អាន គេថា ព្យញ្ជនៈមួយ ជាឃោសៈ (voiced) បើអានទៅញ័រដល់បំពង់ក។ អឃោសៈ(unvoiced) បើអានទៅមិនញ័រដល់បំពង់ក។ ដូចជាក្នុងភាសាបារាំង សូរ b និង p, d និង t, … មានកំរិតខុសគ្នា ។ តែខ្មែរយើងវិញ ខ្ញុំមិនឃើញថា ក និង គ មានកំរិតខុសគ្នាទាល់តែសោះ។ ក្នុងភាសាសំស្ក្រឹត ក ជាអឃោសៈ និង គ ជាឃោសៈ មែន ព្រោះគេអាន គ ចេញ ហ្គ ។ល។ ការបែងចែកព្យញ្ជនៈ ជាក្រុម អ និង អ៊ ដូចលោកកេងវ៉ាន់សាក់ ដូចជាទំនងដែរ ម៉េចក៏គេមិនប្រើ?
តែទោះជាយ៉ាងណា ចំនុចនេះក៏ មិនសូវសំខាន់អ្វីដែរ។
លោកគ្រូចិត្រនិយាយហ្នឹងត្រូវហើយ ប្រៀបដូចលោកគ្រូចិត្រយល់ថាយ៉ាងនេះ អ្នកផ្សេងយល់ថាយ៉ាងនោះ គឺសុទ្ធតែយល់ថាត្រូវរៀងខ្លួន ។
បើនិយាយចំពោះពាក្យបុរាណមកដល់បច្ចុប្បន្ន ដូចជាយកមកផ្ទឹមគ្នាមិនបានទាំងស្រុងទេ ព្រោះមានការផ្លាស់ប្ដូរពាក្យប្រើច្រើនណាស់ ។ ដូចពីមុនប្រើពាក្យ ប្រហ្វេង > ប្រវែង, មសិ > ខ្មៅ, រុង > ធំ, ស្តុករុង > បឹងធំ, ស្រេ > ស្រែ, វេល > វិល ឬ ត្រឡប់, វេរទងតប > ពីរដណ្ដប់, វ្នំ > ភ្នំ, វៃឝាខ > ពិសាខ, អង្កោស្រូ > អង្ករស្រូវ ។ល។
តាមសៀវភៅរបស់លោក អៀវ កើស មានចំណងជើងថា “ភាសាខ្មែរ” ត្រង់ចំណុចមួយ ដែលលោកលើកឡើងពីសម្លេងព្យញ្ជនៈ ដែលមិនទៀតទាត់ មានដូចជា៖
-ព្យញ្ជនៈចុងវគ្គទាំង៥៖ ង ញ ហ ន ម
-ព្យញ្ជនៈដើមវគ្គ២អង្គ៖ ត ប
-ព្យញ្ជនៈអវគ្គ៥អង្គ៖ យ រ ល វ ហ ។
សម្លេងមិនទៀតទាត់ ត្រង់នេះសំដៅថា រូបអង្គគង់នៅដដែល តែបញ្ចេញសម្លេងផ្សេង។
ក្នុងសៀវភៅដដែលនេះ ត្រង់ថា អឃោសៈ និង ឃោសៈ មិនមែនថាជាពាក្យថ្នាក់ខ្ពស់ ឬ ទាបទេ។ អឃោសៈ ជាក្រុមសម្លេងគ្រលួច ហើយបាលីបកថា សម្លេងមិនគឹកកង។ ឯ ឃោសៈ គឺជាក្រុមសម្លេងគ្រលរ បាលីបកថា គឹកកង។ 🙂
អរគុណ លោកគ្រូវិចិត្រ លោកទឹមបឿន លោក Achharia និងអស់លោក លោកស្រី ដែលបានចូលរួមជជែក វែកញែក ក្នុងការប្រើប្រាស ការសរសេរ ការអាន នូវអក្សរសាស្រ្តខែ្មរ ! ខ្ញុំចូលចិត្តការជជែកវែកញែកនិងប្តូរជាយោបល់គ្នាណាស់ មិនចេះនឿយណាយទេ បានលើកយករឿងអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ មកនិយាយច្រើនរិតតែល្អច្រើន ដូចគេច្រៀងកំដរអារម្មណ៍ដែរ ដូចធ្វើធ្វើអោយខ្ញុំរិតតែចេះច្រើនដឹងច្រើនផងដែរ ហើយក៏ធ្វើ អោយខ្ញុំបានចងចាំមកវិញ នូវអ្វីដែលបានភ្លេចភ្លាំងទៅហើយ នោះដែរ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត ខ្ញុំនៅតែឆ្ងល់ និងមិនទាន់យល់ស្របផងដែរ នូវពាក្យរបស់ លោកគ្រូវិចិត្រលើកមកពន្យល់និងបកស្រាយខាងលើ ដូចពាក្យ ចំនារ ពាក្យនេះ មិនមែនគេសរសេរចឹងទេដឹង ពីមុនមក តែគេ សរសេរ ចំណារ ទៅវិញទេ នេះបើតាមខ្ញុំធ្លាប់ដឹង ហើយសម័យឥឡូវនេះទេ ដែលសរសេរ ចំនារ នោះ ! មែនទេ ?
ហើយរឿងប្រើសម្លេងជា ឃោសៈ និង អឃោសៈ ឬ គ និង ក គឺសម្លេង អានខុសគ្នា នេះបើតាមខ្ញុំធ្លាប់រៀន ហើយកំពុងអានរាល់ថ្ងៃនេះ ខ្ញុំស្តាប់មើលទៅ វាមិនដូចគ្នាទេ តែប្រហែលជាមកពី យើងរស់នៅ កន្លែងខុសគ្នា គេអានជាសម្លេងខុសគ្នាក៏មិនដឹង ខ្ញុំកើតនៅ នារតី ប្រទេស ហើយបានរៀនអក្សរសាស្រ្តខ្មែរ ដំបូងនៅ ពាយ័ព្យ ប្រទេស ដូច្នេះគេបង្ហាត់ អោយរៀនអានខុសគ្នាបន្តិច ដូចអក្សរ គ អ្នកនៅនារតី គេប្រាប់អោយខ្ញុំអាន សម្លេងដូច ដើម គ តែខាងពាយ័ព្យ គេប្រាប់អោយ ខ្ញុំអានដូច សត្វ គោ ហើយវាប្រហាក់ប្រហែល ទៅនឹង ហ្គ ដែរ តែមិនមាន អីកល់ពីក្រោមចឹងទេ តែខ្ញុំមិនបានដឹង អ្នកនៅបូព៌ាប្រទេស និងអ្នកនៅ ភ្នំពេញអានយ៉ាងណានោះទេ ខ្ញុំឆ្ងល់ថា ម៉េចបានលោកគ្រូវិចិត្រថា សម្លេង អក្សរ ក និង អក្សរ គ ដូចគ្នា ! តើដូចយ៉ាងម៉េច ? តែខ្ញុំចាប់ អារម្មណ៍ពាក្យមួយ ដែលអ្នកនារតី គេហៅថា ក្រែ = អ្នកពាយ័ព្យ គេហៅ គ្រែ គឺគ្រែយើងដេក !
ពាក្យមួយទៀត ដែលខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ដែរ គឺពាក្យ ស្រលាញ់ ខ្ញុំមើលទៅដូចជាឥតមានសម្រស់ទេ សរសេរចឹង ! ដូចជាបង្ខិតបង្ខំ អោយស្រលាញ់ទៅវិញ តែខ្ញុំតែសរសេរ ស្រឡាញ់ ពាក្យនេះអត់ បង្ខិតបង្ខំទេ ស្រឡាញ់ ដោយស្មោះ អស់ពីដួងចិត្ត តែអ្នកសរសេរដូច សព្វថ្ងៃហ្នឹង ស្រលាញ់ មិនអស់ពីដួងចិត្តទេ ច្រើនតែបោកប្រាសគ្នា ! មែនទេ ?
ខ្ញុំជឿថាពាក្យដែលយើង សរសេរ មិនពិនិត្យពិច័យ អោយបានច្បាស់ លាស់ ធ្វើអោយយើងមានអារម្មណ៍ មិនប្រក្រតី ! មែនទេ ?
ច្រូច៖ ចុះពាក្យ គម្ពីរ គណៈកម្មាធិការ គណនី គប្បី ភាសា ភីលៀង ភារា កន្ត្រៃ កន្ទក់… ចាត់ថាប្រែប្រួល ឬ អត់?
@ Lovepeehs05 :
តាមតែខ្ញុំចេះដឹងមក គឺ
– សម័យបច្ចប្បន្ន៖ គេមានទំនោរទៅខាងសម្ដេចជួន ណាត គេសរសេរ ចំណារ (ប្រើផ្នត់ជែក ណ-ន)។
– សម័យមុននឹងបន្តិច ខាងក្រសួងអប់រំ មានទំនោរ ទៅខាងលោកកេងវ៉ាន់សាក់ គេសរសេរ ចំនារ (ប្រើផ្នត់ជែក ន តែមួយ)។
– សម័យសម្ដេចជួនណាត រហូតដល់សម័យកាលណាមួយមុនរៀបចំវចនានុក្រម គេនិយមសរសេរ ចំណារ
– សម័យមុននោះទៅទៀត (តាមទស្សនៈរបស់អ្នកអក្សរសាស្ត្រជាច្រើន)ថា គេសរសេរ ជា ចំនារ (គេមិនប្រើអក្សរ ណ ក្នុងពាក្យខ្មែរសុទ្ធនោះទេ។ ណ សំរាប់ប្រើពាក្យមកពីបាលី និង សំស្ក្រឹតតែប៉ុណ្ណោះ)។
* ពាក្យថា ស្រលាញ់ ជាទំរង់សំនេរសម័យមុន។ ស្រឡាញ់ ជារបៀបសរសេរសម័យថ្មី។ (សូមអានវចនានុក្រម)។
បើជ្រុលជានិយាយដល់សម័យមុនៗនោះទៅហើយ តើលោកគ្រូចិត្រមានអ្វីជាសម្អាងទេទេ? ដ្បិតខ្ញុំមានឯកសារមិនគ្រប់គ្រាន់ ។
ទាល់តែជជែករកការស្ថាបនាទើបបាន ប្រសិនជាជជែកបែបយកឈ្នះវាគ្មានរីកចម្រើនទេ! គ្មានច្រកចេញជាដាច់ខាត! ក្បួនទាំងពីរដែលប្រើនោះគេបានស្រុះស្រួលបញ្ចូលគ្នាហើយ សូមកុំព្យាយាមរកផលវិបាកថ្មីដាក់លើផលវិបាកចាស់អី! ទំនាញសូរមិនសុក្រឹត ផ្នត់ក៏ត្រូវការទំនាញសូរខ្លះដែរ ។ អ្នកនិពន្ធដែលបឿនលើកខាងលើមិនដៀលថាទំនាញសូរខុសទេ តែគាត់ថាមិនអាចយកជាការទាំងស្រុងបាន ។ ខ្ញុំស្របតែមិនចង់បញ្ចេញយោបល់វែកញែកទេ ។
អំពីអក្សរ ន – ណ នេះ
១) សៀវភៅ៖ ក្នុងសៀវភៅលោក លី សុវីរ គាត់បាននិយាយបែបនេះ ដោយយោងទៅលើសៀវភៅ កេងវ៉ាន់សាក់ (មូលវិធី …?), លោក អៀវ កឺស (ភាសាខ្មែរ..?), លោក Georges Maspero (Grammaire de la langue khmère, 1915),.. ។ ក្នុងសៀវភៅលោក Georges Maspero គាត់បានសរសេរអំពីក្បួនកំលាយពាក្យ ដូចគ្នានឹងក្បួនដែលសម្ដេចជួនណាតយកមកប្រើដែរ (នណ លឡ)។ តែគាត់បានបញ្ជាក់ថា ឋ ឌ ឍ សំរាប់តែពាក្យខ្មែរចំលងពីឥណ្ឌាតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្នុងសៀវភៅដដែលនេះ គាត់បាននិយាយអំពីការប្រែប្រួលនៃតួនាទីរបស់អក្សរ ណ ដែលឥលូវនេះ មកដើរតួជំនួស ន៉ ដោយបាត់បង់ភាពដើមរបស់ខ្លួន។ តែគាត់មិនបាននិយាយអោយច្បាស់ថា ពីបុរាណ ពាក្យខ្មែរសុទ្ធ គេមិនប្រើ ណ នោះទេ។ បើចេះបារាំង សៀវភៅអ្នករាល់គ្នាគួរតែអាន គាត់សរសេរបានល្អជាងខ្មែរយើងសរសេរខ្មែរទៅទៀត។ (download free ភ្លេចអាសយដ្ឋានបាត់ទៅហើយ)។
២) ស្វែងយល់ខ្លួនឯង៖ បើយើងខ្លាចថា ទស្សនៈអ្នកទាំងនេះមិនត្រឹមត្រូវ(ខ្ញុំតែងតែសង្ស័យបែបនេះដែរ) សូមពិនិត្យសិលាចារឹកដោយខ្លួនឯង។ សូមបញ្ជាក់ថា សិលាចារឹកខ្មែរខ្លះសរសេរជាអក្សរខ្មែរ តែជាភាសាសំស្ក្រឹត ខ្លះសរសេរជាខ្មែរខ្មែរ។ អ្វីដែលយើងត្រូវពិនិត្យគឺសិលាចារឹកដែលសរសេរជាខ្មែរ ហើយពិនិត្យត្រង់ពាក្យខ្មែរសុទ្ធ។ សិលាមានសម័យកាលរបស់វា។ សូមសាកល្បងអានសៀវភៅសិលាចារឹករបស់អ្នកគ្រូពៅសាវរស ដែលមានសរសេរសំរាយជាភាសាខ្មែរទំនើប ដើម្បីស្វែងរកចំនុច ណ ន នេះ។ ខ្ញុំមិនបានពិនិត្យអ្វីច្រើនទេពីសៀវភៅនេះ ខ្ញុំចាំបានមានពាក្យមួយ គឺ សំណាង នៅសម័យអង្គរ គេសរសេរ សំនាង បែបនេះ។ តែនេះមិនគ្រប់គ្រាន់នឹងអះអាងអ្វីអោយប្រាកដបានទេ ដូច្នេះគេគួរតែពិនិត្យអោយច្រើនពាក្យជាងនេះទៀត។ តែខ្ញុំជឿថា លោកកេងវ៉ាន់សាក់ក្ដី លោកអៀវកឺសក្ដី គាត់បានធ្វើការងារនេះរួចអស់ទៅហើយ។
នេះជាតំណទៅកាន់សៀវភៅ
Georges Maspero (Grammaire de la langue khmère, 1915)
រឺចុចតាមតំណត្រង់តែម្ដងដូចខាងក្រោម
Click to access grammairedelala00maspgoog.pdf
ព្យញ្ជនៈវគ្គ ដ ឋ ឌ ឍ ណ គេប្រើសម្រាប់តែពាក្យដែលខ្ចីពីសំស្ក្រឹតប៉ុណ្ណោះ ។ ខ្ញុំបានអានសិលាចារឹកច្រើនដែរ តែអ្វីដែលយកជាការមិនបានគឺម្ដងគេប្រើ ន ម្ដងគេប្រើ ណ ហើយ ម្ដង ល ម្ដង ឡ ពិបាកកំណត់ណាស់ ។ យ៉ាងណាមិញ ខ្ញុំគាំទ្រឲ្យយកតាមក្បួនដែលអង្គការខេមរយានកម្មគេបានកំណត់និងព្យាយាមរកច្រកចេញជាយូរឆ្នាំនោះ ព្រមទាំងតាមវចនានុក្រមដែលជាឯកសារយោងដ៏សំខាន់នោះវាប្រសើរជាង!
តាមខ្ញុំចាំគ្រូប្រាប់កាលពីឌីប្លូម ទំនាញសូរប្រើចំពោះ ក, ច, ត, ប, ស។ ត្រង់ពាក្យផ្សំពីពាក្យឫសពីរ ឬ ច្រើន ឬ ពាក្យច្រើនជាងពីរព្យាង្គ ខ្ញុំក៏មិនហ៊ានសំរេចដាច់ខាតដែរ។ ទំនាញសូរដែលខ្ញុំនិយាយសំដៅលើពាក្យពីរព្យាង្គ ដែលមិនមែនជានាមផ្សំ តែពាក្យកំលាយបានពីផ្នត់ជែកភាគច្រើនដើរតាមទំនាញសូរបែបនេះទាំងអស់។
ដូច្នោះ យើងគួរសិក្សាពីប្រភេទនៃពាក្យឡើងវិញ ហើយបកស្រាយឱយប្រាកដថា ពេលណាត្រូវប្រើទំនាញសូរ ពេលណាមិនត្រូវប្រើទំនាញសូរ ហើយពេលណាដែលយើងចាត់ក្នុងករណីពិសេស។
អ្នកណាថាអីក៏ខ្ញុំមិនជឿដែរ ទាល់តែមានហេតុផលច្បាស់លាស់ទើបអាចចាត់ជាក្បួនទុករៀនសូត្របាន។
តាមខ្ញុំយល់ថា ព្យញ្ជនឃោស៨តួ គឺ ង ញ ន ម យ ល ម វ បើមានព្យញ្ជនៈអឃោសៈ នៅខាងដើមវាផ្តួលសំឡេងទៅតាមអឃោសវិញ។
ក្រៅពីព្យញ្ជនៈខាងលើគឺ អឃោសៈនៅខាងដើមមិនអាចទាញអាចទាញសូរបានទេ។
ឧ. ស្រវា
ឧ.ស្រពាប់
ហេតុនេះ ព្យញ្ជនៈ៨តួខាងលើបើព្យញ្ជនៈអឃោសៈត្រួតពីលើវិញក៏វាផ្តួសំឡេងតាមអឃោសៈដែរ ឧ. ស្ល
ក្រៅពីព្យញ្ជនៈខាងលើគឺទាញមិនបាន
ឧ. ស្គ
នេះគឺភាសាខ្មែរ ចំណែកភាសាបាលី ឬសំស្ក្រឹកវិញមានទំនេញសូរផ្សេងដោយឡែក។ តែទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ឬ ភាសាណាក៏ដោតែង តែមានពាក្យវាលែងដែរ។ ឧ.សាវា
ក្នុងការស្រាវជ្រាវអំពីការសរសេរនិងការអានពាក្យខ្មែរ យើងគួរពិនិត្យផងដែរនូវសៀវភៅវេយ្យាករណ៍ខ្មែរដែលក្រសួងអប់រំសម័យសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតកម្ពុជានិងសម័យរដ្ឋកម្ពុជាបានបោះពុម្ពសម្រាប់បម្រើការសិក្សានៅកម្រិតសិក្សាទី២និងទី៣(មធ្យមសិក្សា)។
បើតាមការបកស្រាយរបស់បណ្ឌិត ចន្ទសំណព្វ ទំនាញសូរនៅក្នុងភាសាខ្មែរមានបង្កប់ស្រាប់ មិនមែនលោកកេងវណ្ណសាក់បង្កើតឡើងទេវាមាននៅក្នុងភាសាខ្មែរស្រាប់ គាត់គ្រាន់តែចងក្រងធ្វើក្បួនទេ។