ស្រៈ ន. ( បា. សរ; សំ. ស្វរ ) អក្សរដែលអាចបញ្ចេញសំឡេងខ្លួនឯងបានផង អាចនាំព្យញ្ជនៈឲ្យចេញសំឡេងបាន មានសូរឮតាមរំពងរបស់ព្យញ្ជនៈផង ។ ស្រៈសម្រាប់ប្រើក្នុងភាសាបាលីមាន៨តួគឺ អ អា, ឥ ឦ,ឧ ឩ, ឯ ឱ ។ សម្រាប់ប្រើក្នុងភាសាសំស្រ្កឹតមាន ១៣ តួគឺ អ អា, ឥ ឦ, ឧ ឩ, ឫ, ឬ, ឭ, ឯ ឰ, ឱ ឪ ; ថែមស្រៈ ឮ មួយដោយឡែកមកទៀតជា ១៤ តួ ។ សម្រាប់ប្រើក្នុងភាសាខ្មែរ ( សម័យបច្ចុប្បន្ននេះ ), រាប់ស្រៈផ្សំជាមួយនឹងនិគ្គហិតនិងវិសជ៌នីយផង, មាន ២១ តួគឺ អ អា អិ អី អឹ អឺ អុ អូ អួ អើ អឿ អៀ អេ អែ អៃ អោ អៅ អុំ អំ អាំ អះ; រាប់ទាំង ឫ ឬ ឭ ឮ និងស្រៈ ឰ, ឪ, ឳ ផង ជា ២៨ តួ ។ ស្រៈទាំងនេះ, លើកតែ ឫ ឬ ឭ ឮ និង ឪ ចេញ, ចែកជា ២ យ៉ាងគឺ ស្រៈសុទ្ធដែលចេញសំឡេងតាមទំនើងខ្លួនឯងហៅ ស្រៈពេញតួ ( ត្រូវសរសេរពេញតួ ): អ អា ឥ ឦ ឧ ឪ ឬ ឩ ឯ ឰ ឱ ឪ; អ អា ។ល។ អុំ អំ អាំ អះ; ( ចំពោះស្រៈ ឧ បុរាណសរសេរដាក់សញ្ញាត្រីសព្ទ ( ៊ ) ពីលើជា ឨ អ. ថ. អុក, ប៉ុន្តែតមក ឈប់ប្រើសញ្ញានេះ នៅតែត្រឹម ឧ; មើលក្នុង និទាន Introduction ផង ) ។ ស្រៈមិនពេញតួដែលប្រើផ្សំជាមួយនឹងព្យញ្ជនៈហៅ ស្រៈផ្សំ ត្រូវសរសេរគំនូសដូច្នេះ I ា ិ ី ឹ ឺ ុ ូ ួ ើ ឿ ៀ េ ែ ៃ ោ ៅ ុំ ំ ាំ Iះ, ផ្សំជា ក កា កិ កី កឹ កឺ ។ល។ កុំ កំ កាំ កះ ; ឬ ផ្សំជាមួយនឹងស្រៈ អ ពេញតួជា អ អា អិ អី អឹ អឺ ។ល។ អុំ អំអាំ អះ ផងក៏បាន ។ ស្រៈផ្សំទាំង ២១ តួនេះ កាលបើគ្រូបង្រៀនសិស្សឲ្យរៀនផ្សំជាមួយនឹងព្យញ្ជនៈ អឃោសៈ ត្រូវបង្គាប់សិស្សឲ្យអានជាសូរសំឡេងតូចថា ក ស្រៈ អ ក , ក ស្រៈ អា កា, ក ស្រៈ អិ កិ , ក ស្រៈ អី កី , ក ស្រៈ អឹ កឹ, ក ស្រៈ អឺ កឺ ។ល។ ក ស្រៈ អុំ កុំ , ក ស្រៈ អំ កំ , ក ស្រៈ អាំ កាំ, ក ស្រៈ អះ កះ ( ត្រូវឲ្យសិស្សសរសេរស្រៈជា I ា ិ ី ឹ ឺ ។ល។ ុំ ំ ាំ Iះ ) ។ បើផ្សំជាមួយនឹងព្យញ្ជនៈ ឃោសៈ ត្រូវបង្គាប់សិស្សឲ្យអានជាសូរសំឡេងធំដូចជាមានសញ្ញាត្រីស័ព្ទ ( ៊ ) នេះនៅពីលើ ប៉ុន្តែពុំត្រូវឲ្យប្រើត្រីស័ព្ទផ្សំជាមួយផងទេ គ្រាន់តែឲ្យសិស្សអានបញ្ចេញសំឡេងឲ្យឮធំប៉ុនគ្នានឹងសំឡេងព្យញ្ជនៈ ឃោសៈ ប៉ុណ្ណោះ គឺត្រូវឲ្យអានផ្សំថា គ ស្រៈ អ៊ គ, គ ស្រៈ អ៊ា គា, គ ស្រៈ អ៊ិ គិ , គ ស្រៈ អ៊ី គី , គ ស្រៈ អ៊ឹ គឹ , គ ស្រៈ អ៊ឺ គឺ , ។ល។ គ ស្រៈ អ៊ុំ គុំ, គ ស្រៈ អ៊ំ គំ , គ ស្រៈ អ៊ាំ គាំ, គ ស្រៈ អ៊ះ គះ ( ត្រូវឲ្យសិស្សសរសេរស្រៈជា I ា ិ ី ឹ ឺ ។ល។ ុំ ំ ាំ Iះ មិនត្រូវឲ្យដាក់ត្រីស័ព្ទផ្សំផងទេ ) ។ គ្រូបង្រៀនសិស្សឲ្យផ្សំស្រៈជាមួយនឹងព្យញ្ជនៈតាមសំឡេងតូចធំបែបនេះ ទើបត្រឹមត្រូវតាមរបៀបការសិក្សាអក្សរខ្មែរតាំងពីក្នុងបុរាណកាលរៀងមក; ទាំងសិស្សសោត ក៏អាចចេះអក្សរខ្មែរទៀងទាត់ច្បាស់លាស់ផង ។ ត្រង់ព្យញ្ជនៈឃោសៈគ្រប់តួ គ្រូគួរប្រយ័ត្នកុំឲ្យសិស្សអានល្អៀងសំឡេង ត្រង់បែបផ្សំជាមួយនឹងស្រៈសំឡេងធំ ៥ តួគឺ អ៊ា អៀ អ៊ុំ អ៊ំ អ៊ាំ (គា គៀ គុំ គំ គាំ, ទា ទៀ ទុំ ទំ ទាំ, នា នៀ នុំ នំ នាំ … នេះ ) ។
ស្រៈ
សម្រាប់ខ្មែរ 
សូមបញ្ជាក់បន្ថែមថា ថ្វីត្បិតតែស្រះខ្មែរយើង ប្រើ អ អា អិ អី អឹ អឺ អុ អូ អួ អើ អឿ អៀ អេ អែ អៃ អោ អៅ អុំ អំ អាំ អះ អាចប្រើជំនួសបាន ស្រៈសម្រាប់ប្រើក្នុងភាសាបាលីមាន៨តួគឺ អ អា, ឥ ឦ,ឧ ឩ, ឯ ឱ ។ សម្រាប់ប្រើក្នុងភាសាសំស្រ្កឹតមាន ១៣ តួគឺ អ អា, ឥ ឦ, ឧ ឩ, ឫ, ឬ, ឭ, ឯ ឰ, ឱ ឪ ។ តែប្រើបានក្នុងការបញ្ចេញសម្លេងប៉ុណ្ណោះដូចគ្នា (សទិសសូរ) ហើយមានពាក្យមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះដែលមានការប្តូរផ្លាស់គ្នាហើយ នៅមានន័យដូចដើម (សទិសសូរ នឹង សទិសន័យ គឺសូរដូចគ្នា ន័យដូចគ្នា តែការសរសេរខុសគ្នា) ។ ចំណែកពាក្យមួយចំនួនធំមិនអាចយកមកប្តូរ ហើយរក្សាន័យដើមរបស់ពាក្យបានទេ។
ឧទារហណ៍ ៖ ខ្ញុំអាចដាក់ឈ្មោះកូនថា អ៊ុសភា នេះជាឈ្មោះកូនរបស់ខ្ញុំ ប៉ុន្តែវាមិនមែនបានន័យថា “អ៊ុសភា” ជាសទិសន័យរបស់ពាក្យ “ឧសភា” ទេ ពាក្យទាំងពីរគ្រាន់តែជាសទិសសូរគ្នាប៉ុណ្ណោះ ។ តែបើសរសេរថា អុសភា វិញវាគ្មានន័យទេវាគ្រាន់តែជានាមតំណាងឲ្យមនុស្សម្នាក់ ហើយសម្លេងក៏មិនដូច ឧសភា ដែរ។
រីឯពាក្យដែលអាចប្រើជំនួសគ្នាបាន នៅក្នុងសៀវភៅវចនានុក្រមភាសាខ្មែរបានបញ្ជាក់ច្បាស់ណាស់ ។
ឧទារហណ៍ ៖ ឧស (អុស) ឬ អុស …. (វចនានុក្រមភាសាខ្មែរភាគទី២ បោះពុម្ពគ្រាទី៥ ទំព័រ ១៨១៨ បន្ទាត់ទី ៣១)
បើមានចំណុចខុសឆ្គងដោយប្រការណាមួយក្នុងការបកស្រាយរបស់ខ្ញុំបាទខាងលើសូមមេត្តាជួយកែសម្រួលផង ។
វីរិយា
លោកវី ឆ្លើយត្រូវមួយចំណែកហើយ! សូមអបអរ!
ចុះមួយចំណែកដែលនៅសល់? លោកភ័ក្ត្រយល់ថាយ៉ាងណា?